თვითმმართველობის არჩევნებამდე თვენახევრით ადრე, თბილისის მერი, რომელიც მესამე ვადით იყრის კენჭს არჩევნებში, თბილისში ტრამვაის დაბრუნების პირობას დებს – მისი თქმით, “ევროპული სტანდარტების ტრამვაის ხაზი, დიდი დიღმის დასახლებას მეტროსადგურ „დიდუბესთან“ დააკავშირებს.”
კალაძემ ტრამვაის აღდგენის შესახებ თბილისის მთავრობის სხდომაზე ილაპარაკა.
„საქართველოს დამოუკიდებლობის ისტორიაში, პირველად განხორციელდება ტრამვაის პროექტი. დღეს ჩვენ ვაცხადებთ ტენდერს ტრამვაის ხაზის პროექტისა და სამშენებლო სამუშაოების შესყიდვაზე. მანამდე გამოცხადებული გვქონდა ბაზრის კვლევაზე ტენდერი.
გვაქვს სრულყოფილი ინფორმაცია აღნიშნულთან დაკავშირებით, თუ რა უნდა გაკეთდეს, რომელ მონაკვეთზე უნდა განხორციელდეს პროექტი. დიდი დიღმის მზარდი მოსახლეობის გათვალისწინებით, საჭიროა გადაადგილების ალტერნატიული საშუალებების შექმნა. ამ შემთხვევაში, ყველაზე ოპტიმალური არის ტრამვაი. იგი, მისი გაბარიტებიდან გამომდინარე, მიწისზედა საზოგადოებრივი ტრანსპორტის სახეობებს შორის ყველაზე მეტად გამტარუნარიანია. იგი ეკოლოგიურად სუფთა ტრანსპორტია და გრძელვადიან პერიოდში სხვა მიწისზედა საზოგადოებრივ ტრანსპორტის სახეობებს შორის გაცილებით ხარჯთეფექტურია“, – თქვა კალაძემ.
მერის განცხადებიდან ირკვევა, რომ ტრამვაის ხაზი, რომლის გაკეთებასაც თბილისის მერია აპირებს, 7,5-კილომეტრიანი იქნება და 11 გაჩერებას მოიცავს.
დიდი დიღომი – „დიდუბის“ მიმართულებით ტრამვაის ხაზის პროექტს, თბილისის სატრანსპორტო კომპანიის განმარტების თანახმად, პროექტის განმახორციელებელ კომპანიას 2022-2024 წლებში არანაკლებ 50 მილიონი აშშ დოლარის შემოსავალი უნდა ჰქონდეს და ბოლო ათი წლის განმავლობაში, არანაკლებ სამი ტრამვაის ხაზის საპროექტო-სახარჯთაღრიცხვო დოკუმენტაცია და მშენებლობის პროექტი უნდა ჰქონდეს განხორციელებული.
ტრამვაის აღდგენის საჭიროების შესახებ ტრანსპორტის სპეციალისტებში დისკუსია ახალი არ არის – თავად კალაძემ, რომელიც წინა წლებში ამბობდა რომ ტრამვაი ძვირიანი პროექტია, დიდი დიღმიდან დიდუბემდე მიმავალი ტრამვაის ხაზის გაკეთების შესახებ, როგორც უკვე არსებულ გეგმაზე, პირველად 2025 წლის მარტში ისაუბრა. მაშინ მან თქვა, რომ პროექტი მომდევნო ერთი წლის განმავლობაში მომზადდება და დამტკიცების შემთხვევაში, ტრამვაის ხაზი 2028-2029 წლისთვის უკვე მზად იქნება.
თბილისმა ტრამვაის ერთსაუკუნოვან ისტორიაზე უარი 19 წლის წინ, 2006 წელს თქვა, თუმცა მალევე, 2010 წლის ნოემბერში, თბილისის მერიამ აზრი შეიცვალა და საზოგადოებრივი ტრანსპორტის ეფექტიანობის გაზრდის მიზნით შიდაწვის ძრავაზე მომუშავე ავტობუსების ელექტროტრანსპორტით ნაწილობრივ ჩანაცვლების იდეაზე ალაპარაკდა.
თბილისის მაშინდელი მერი, გიგი უგულავამ ამბობდა, რომ თბილისში ტრამვაის სისტემის დანერგვა 3-4 წლის პერსპექტივა იყო:
„კონკრეტული ნაბიჯი უკვე გადადგმულია. თბილისის მერია მუშაობს ფრანგულ კომპანია „სისტრასთან“, რომელსაც დიდი გამოცდილება აქვს პარიზის ტრამვაის დაგეგმარების სფეროში…ტრამვაის გასაყვანად სასტარტო ინვესტიცია, დაახლოებით, 500 მილიონ ევროს აღწევს, მაგრამ ეს არის გრძელვადიანი პროექტი და ის დანახარჯს აუცილებლად ამოიღებს“.
2010 წელს, უცხოელ კონსულტანტებთან ერთად, დედაქალაქის მერია განიხილავდა ტრამვაის ორ მარშრუტს – მტკვრის ორივე სანაპიროზე, საერთო სიგრძით 36 კილომეტრიან ხაზს.
ორი წლის თავზე, 2012 წლის 6 აპრილს, გამოქვეყნდა საფრანგეთის კომპანია „სისტრას“ ერთწლიანი სამუშაოს შედეგები. ეს სამუშაოები საფრანგეთის მთავრობამ დააფინანსა. კომპანიის წარმომადგენელმა მაშინ განაცხადა, რომ თბილისის ტრამვაის პირველი ხაზი, ამოქმედების შემთხვევაში, დღეში 100 ათას მგზავრს გადაიყვანდა. ტრამვაის მარშრუტი კი უნივერსიტეტის მაღლივი კორპუსიდან უნდა დაწყებულიყო და ორთაჭალის ავტოსადგურთან დამთავრებულიყო.
პროექტის განსახორციელებლად კი თბილისის მერიას 150 მილიონი ევრო უნდა მოეძიებინა. მაშინ ვარაუდობდნენ, რომ თბილისის ტრამვაის პირველი ხაზის პროექტი 2015 – 2016 წლებში განხორციელდებოდა.
2013 წელს, ხელისუფლების ცვლილების შემდეგ, ტრამვაის იდეა, როგორც ძვირადღირებული პროექტი, გვერდზე იქნა გადადებული 2017 წლამდე – ამ დროს მერიის ტრანსპორტის სამსახურის მაშინდელი ხელმძღვანელი თბილისიდან რუსთავის მიმართულებით მიწისზედა მეტროს ან ტრამვაის პერსპექტივას განიხილავდა, როგორც შესაძლებლობას.
2018 წლის 22 ოქტომბერს დედაქალაქის მერმა კახა კალაძემ თბილისელებს აცნობა, რომ დაგეგმილი იყო სამგორიდან ლილოსა და აეროპორტის მიმართულებით მიწისზედა მეტროს აშენება.
მისი მტკიცებით, მშენებლობა 2019 წლის ბოლოს უნდა დაწყებულიყო. ღირებულება კი 90 მილიონ დოლარს შეადგენდა.
იგეგმებოდა 8 ახალი სადგურის მშენებლობა და ეს მარშრუტი მოემსახურებოდა 200 000-ზე მეტ ადამიანს.
კახა კალაძე ირწმუნებოდა, რომ 2021 წლიდან 2022 წლის ბოლომდე ექსპლუატაციაში ეტაპობრივად შევიდოდა შვიდი ახალი მეტროსადგური და სრულად განახლებული მეტროსადგური „სამგორი“.
მისივე თქმით, მიწისზედა მეტროს განვითარების მეორე ეტაპზე იგეგმებოდა თბილისისა და რუსთავის დაკავშირება მიწისზედა მეტროს საშუალებით.
2019 წელს რუსთავამდე მიწისზედა მეტროს მშენებლობის იდეის დასახვეწად მთავრობამ ავსტრიული საკონსულტაციო კომპანია MC Mobility Consultants GmbH მოიწვია.
2022 წელს თბილისის ტრანსპორტის და ურბანული განვითარების სააგენტოს ხელმძღვანელი რადიო თავისუფლების კითხვის პასუხად ტრამვაის შესახებ, ამბობდა რომ ეს არახარჯთეფექტური პროექტი იყო და მომდევნო 10 წლის განმავლობაში, კვლევების მიხედვით, მისი საჭიროება არ არსებობდა.
“უახლოესი 10 წლის განმავლობაში ჩვენ რაც გვაქვს ავტობუსების ნაწილი, [იქნება საკმარისი და] არ გაჩნდება ტრამვაის საჭიროება. 18 მეტრიანი ავტობუსები შეძლებენ გადაიყვანონ ის მგზავრთნაკადი, რაც გვყავს და გვეყოლება.
ხარჯთეფექტურობიდან გამომდინარეც რომ შევხედოთ, ჩვენ გვაქვს შეზღუდული რესურსი, ამ შემთხვევაში დრო და ფული. უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ დღეს საზოგადოებრივი ტრანსპორტის დაახლოებით 60-65% არის დოტაციაზე მარტო საოპერაციო ხარჯის ნაწილში” – ამბობდა ვიქტორ წილოსანი 2022 წელს. მან თბილისის მერია 2024 წელს დატოვა.
ფორუმი
