„რესპუბლიკა სომხეთსა და აზერბაიჯანის რესპუბლიკას შორის მშვიდობისა და სახელმწიფოებრივი ურთიერთობების დამყარების შესახებ“ პარაფირებული ტექსტის გამოქვეყნების შემდეგ მის გარშემო არსებული კონსპირაციული თეორიები ბანქოს სახლივით დაიშალა. სომხეთის მოქალაქეებმა პარაფირებული ტექსტი კმაყოფილებით მიიღეს, – ასეთი მოსაზრება გამოთქვა სომხეთის რესპუბლიკის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა თავის მიმართვაში ხალხისადმი, და აქვე დაამატა, რომ არსებობს არსებითი კრიტიკული შენიშვნებიც.
„პირველი მათგანი ეხება იმ ფაქტს, რომ მშვიდობის შეთანხმების ტექსტში არ არის შეტანილი ჩვენი თანამემამულეების საკითხი, რომლებიც აზერბაიჯანში ტყვეობაში იმყოფებიან.
მშვიდობის შეთანხმების ტექსტზე მოლაპარაკებები 2022 წლის გაზაფხულზე დაიწყო და ჩვენ სერიოზული ძალისხმევა ჩავდეთ, რათა ეს საკითხი შეთანხმებაში შესულიყო. თუმცა, როდესაც მოლაპარაკებები გაიწელა, მივხვდით, რომ ამ საკითხის შეთანხმების ტექსტში შეტანა შეიძლება ინტერპრეტირებული ყოფილიყო ისე, თითქოს მათი დაბრუნების საკითხი გადაიდებოდა შეთანხმების ხელმოწერისა და რატიფიკაციის შემდეგ პერიოდზე, რითაც ჩვენ არ ვხელმძღვანელობდით და არც ვხელმძღვანელობთ.
და სწორედ იმის გამო, რომ ასე არ ვიმოქმედეთ, მშვიდობის შეთანხმების ტექსტზე მოლაპარაკებების დაწყებიდან დღემდე 58 ჩვენი თანამემამულე დაბრუნდა ტყვეობიდან. ხოლო თუ ეს საკითხი მშვიდობის შეთანხმებაზე იქნებოდა მიბმული, ეს შეიძლებოდა საერთოდ არ მომხდარიყო”.
ფაშინიანმა დაამატა, რომ უკვე ახლა უზარმაზარი დიპლომატიური ძალისხმევაა გაწეული ამ საკითხის რაც შეიძლება სწრაფად გადასაჭრელად.
პრემიერ-მინისტრის თქმით, მეორე არსებითი შენიშვნა მდგომარეობს იმაში, რომ მშვიდობის შეთანხმების ტექსტის პარაფირებით ყარაბაღის საკითხი დაიხურა.
„ამ კრიტიკის საპასუხოდ უნდა შეგახსენოთ, რომ ჯერ კიდევ 2025 წლის მარტში ეროვნულ ასამბლეაში მაღალი ტრიბუნიდან განცხადება გავაკეთე ამ საკითხთან დაკავშირებით, შემდეგ კი ხალხს მივმართე უცნაური, პრემიერ-მინისტრისთვის უჩვეულო მოწოდებით. ვთქვი, რომ აღარ უნდა გაგვეგრძელებინა ყარაბაღის მოძრაობა, ვთქვი, რომ სომხეთს ვუხელმძღვანელებდი სწორედ ამ ლოგიკიდან – ყარაბაღის მოძრაობის არგაგრძელებიდან. და თუ ხალხი ამ ლოგიკას არ დაეთანხმებოდა, მე მათ რევოლუციისკენ მოვუწოდე. ხალხმა, ანუ თქვენ, პატივცემულო მოქალაქენო, რევოლუცია არ მოაწყეთ, რადგან თქვენც, ისევე როგორც მე, მიხვდით, რომ მშვიდობა შეუძლებელია ყარაბაღის საკითხის დახურვის გარეშე, რომ ყარაბაღის საკითხი რეალურად მხოლოდ გამოიყენებოდა გარკვეული ძალების მიერ, როგორც ინსტრუმენტი სომხეთის დამოუკიდებლობის, სუვერენიტეტის, სახელმწიფოებრიობის ჩამოყალიბებისა და განვითარების შესაფერხებლად.“
რაც შეეხება ჩვენს თანამემამულეებს, რომლებიც იძულებით გადაადგილდნენ ყარაბაღიდან, ფაშინიანის თქმით, არაერთხელ საჯაროდ განუცხადებია, რომ მათ დაბრუნებას რეალისტურად არ მიიჩნევს.
„საერთოდ, მივიჩნევ, რომ ორივე მხრიდან იმ ადამიანების დაბრუნების თემის გაბერვა, რომლებიც კონფლიქტის დაწყებიდან სომხეთსა და აზერბაიჯანში ლტოლვილებად იქცნენ, წარმოადგენს სახიფათო ფაქტორს, რომელიც ზიანს აყენებს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის დამყარებულ მშვიდობას. ასეთი მცდელობები სარგებელს ვერ მოუტანს თავად ლტოლვილებს, არამედ გახდება სახელმწიფოებს შორის ახალი დაძაბულობის წყარო. ეს შეხედულება ოფიციალურ ბაქოსაც გავუზიარე. და ხაზგასმით აღვნიშნავ, რომ დიახ, ეს ახალი მშვიდობისთვის სახიფათო და საზიანო თემაა.
ჩემი ხედვა ასეთია: ყველა, ვინც არ ეთანხმება ამ სტრატეგიას, ნებსით თუ უნებლიედ აღმოჩნდება კონფლიქტის განახლების ლოგიკაში. მრავალი კონფლიქტი, მათ შორის ყარაბაღის, დაიწყო ჰუმანიტარული, კულტურული, თითქოს უწყინარი და მარტივი საკითხების განხილვით, მაგრამ რითაც ეს დასრულდა, ჩვენ გვახსოვს და, სამწუხაროდ, ყველამ საკუთარ თავზე გამოვცადეთ.
ჩვენი ხედვა ყარაბაღიდან იძულებით გადაადგილებული თანამემამულეების მომავალზე ასეთია: ჩვენი და საერთაშორისო საზოგადოების მხარდაჭერით ისინი უნდა დამკვიდრდნენ სომხეთის რესპუბლიკაში, იცხოვრონ, იშრომონ და დამკვიდრდნენ აქ, როგორც სომხეთის რესპუბლიკის სრულუფლებიანი მოქალაქეები,“ – თქვა ფაშინიანმა.
