რას შეიძლება ნიშნავდეს ცხინვალის ხელისუფლებისადმი რუსეთის საგარეო უწყების მოთხოვნა დაჩქარდეს საქართველოსთან დემარკაციის პროცესი, რა შეიძლება იყოს მიზეზი იმისა, რომ სოხუმის ხელისუფლების წარმომადგენლები ქართულ მხარესთან დიალოგის დაწყებას ითხოვენ, ასევე იმაზე, თუ რა ხდება აფხაზეთში რუსეთიდან ელექტროენერგიის რუსული პირობების მიწოდებასთან დაკავშირებით, „ინტერპრესნიუსი“ ილიუნისა და კავკასიის უნივერსიტეტების პროფესორს, სერგი კაპანაძეს ესაუბრა
– ბატონო სერგი, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ სამხრეთ ოსეთის ხელისუფლება საქართველოსთან დემარკაციის პროცესის დაჩქარებისკენ მოუწოდა. იყო მოლოდინი, რომ ოფიციალური თბილისის პასუხი მყისიერი და მკაფიო იქნებოდა, მაგრამ, ჯერჯერობით ამგვარი პასუხი არ გავრცელებულა.
იმ მოვლენების ფონზე თუ რა უძღოდა რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილის განცხადებას, მხედველობაში მაქვს სოფელ კირბალში გინტურის მკვლელობა, თქვენ როგორ აღიქვით რუსეთის საგარეო უწყების წარმომადგენლის ეს განცხადება და სავარაუდოდ, რას შეიძლება ნიშნავდეს იგი?
– ეს მოთხოვნა არ არის ახალი. ბოლო 15 წლის განმავლობაში რუსეთის მხრიდან რეგულარულად დგება ეს საკითხი. მოსკოვი ცხინვალისა და თბილისისაგან მოითხოვს, რომ მხარეები ე.წ. „საზღვარზე“ შეთანხმდნენ. რუსეთი ყველა პრობლემას, რომელიც არსებობს გამყოფ ხაზზე, პოლიტიკურ ჭრილში განიხილავ და ამბობს – ექსცესები რომ გამყოფ ხაზზე არ მოხდეს, შეთანხმდით. ცხინვალის ხელისუფლების მიერ დადგენილი ე.წ. „საზღვრების“ ქართული მხრიდან აღიარება 2008 წლის ომის შედეგების ლეგიტიმაციას ნიშნავს.
ცხინვალის ხელისუფლების მიერ დადგენილი ე.წ. „საზღვრების“ ქართული მხრიდან აღიარება 2008 წლის ომის შედეგების ლეგიტიმაციას ნიშნავს
ამგვარია საქართველოს ლეგიტიმურ მოთხოვნაზე რუსული მხარის რეაქცია. მათი აზრით, ისინი ასე იმიტომ იქცევიან, რომ არ განმეორდეს მსგავსი ინციდენტები, აღარ მოკლან ჩვენი მოქალაქეები, თუმცა, ისინი არაფერს აკეთებენ საიმისოდ, რომ დასაჯონ ისინი, ვინც დანაშაული ჩაიდინა.
ამიტომ, რუსეთის ამ მოთხოვნაში არაფერი ახალი არ არის. ამგვარი ქმედებით რუსეთი თავს კი არ იმართლებს და იზღვევს, არამედ, ქართულ მხარეს გადმოაქვს ბურთი. ანუ, გვექნება ინციდენტები იმის გამო, რომ საზღვარი არ გვაქვს.
რუსების აზრით, გამოსავალი ჩვენი მხრიდან ე.წ. „საზღვარზე“ დათანხმებაა. არადა, გამოსავალი ოკუპირებული ტერიტორიების დეოკუპაციაა და ადამიანის ელემენტარული უფლებების დაცვაა, რომ მათ ქართული მოსახლეობა არ მოკლან და არ გაიტაცონ და გატაცებულების გასათავისუფლებლად გამოსასყიდი არ მოითხოვონ.
რუსების აზრით, გამოსავალი ჩვენი მხრიდან ე.წ. „საზღვარზე“ დათანხმებაა. არადა, გამოსავალი ოკუპირებული ტერიტორიების დეოკუპაციაა და ადამიანის ელემენტარული უფლებების დაცვაა, რომ მათ ქართული მოსახლეობა არ მოკლან, არ გაიტაცონ და გატაცებულების გასათავისუფლებლად გამოსასყიდი არ მოითხოვონ
როგორც ვთქვი, იმის გამო, რომ რუსეთი ამას ჩვენგან დიდი ხანია ითხოვს, ამ მოთხოვნის გაჟღერებაში ახალი და გასაკვირი არაფერია. ყველა ინციდენტზე და ჟენევის კონსულტაციების წინ მოსკოვის პასუხი ამდაგვარია.
– ე.წ. „საზღვრის“ დაკანონებაზე, საქართველოს ხელისუფლების პოზიცია ხშირ შემთხვევაში გაუგებარია.
ამ საკითხზე საქართველოს ხელისუფლების განცხადებები და ქმედებები რისი თქმის საშუალებას იძლევა?
– ჩემი აზრით, ჩვენ უნდა გავყოთ საჯარო პასუხები ამ თემაზე იმისგან თუ რა პასუხები ფიქსირდება მოლაპარაკებების დროს.
მე რა ინფორმაციაც მაქვს, მთელი ამ წლების განმავლობაში 2008 წლიდან მოყოლებული, საქართველოს მომლაპარაკებლების პოზიცია არ შეცვლილა. ჩვენი პოზიცია იყო და ასეც რჩება, რომ არავითარი „საზღვრის“ შესახებ შეთანხმება და სამხრეთ ოსეთის სახელმწიფო საზღვარზე ჩვენი დათანხმება არ მოხდება. ეს ახლაც ასეა. მე არა მაქვს არავითარი სხვა ინფორმაცია, რომ ახლა სხვაგვარადაა.
2008 წლიდან მოყოლებული, საქართველოს მომლაპარაკებლების პოზიცია არ შეცვლილა. ჩვენი პოზიცია იყო და ასეც რჩება, რომ არავითარი „საზღვრის“ შესახებ შეთანხმება და სამხრეთ ოსეთის სახელმწიფო საზღვარზე ჩვენი დათანხმება არ მოხდება
მაგრამ, მეორეა მომხდარ ინციდენტებზე საჯარო რეაქცია. ლეგიტიმურია მოლოდინი, რომ ასეთი ტიპის მოწოდებებზე ხელისუფლებას ნათელი პასუხი ექნება. როცა რუსეთის საგარეო უწყება საჯაროდ აგზავნის გზავნილს, მაშინ ლეგიტიმურია მოსკოვმა ჩვენგან ასევე საჯაროდ მიიღოს პასუხი. ყოველთვის სჯობია პასუხი იყოს ნათელი.
მოლაპარაკებების პროცესში, მათ შორის ინციდენტების პრევენციის მოლაპარაკებებს ვგულისხმობ, ქართული მხარის პასუხი ყოველთვის ნათელია.
ლეგიტიმურია მოლოდინი, რომ ასეთი ტიპის მოწოდებებზე ხელისუფლებას ნათელი პასუხი ექნება. როცა რუსეთის საგარეო უწყება საჯაროდ აგზავნის გზავნილს, მაშინ ლეგიტიმურია მოსკოვმა ჩვენგან ასევე საჯაროდ მიიღოს პასუხი. ყოველთვის სჯობია პასუხი იყოს ნათელი
– რადგან ჟენევის ფორმატი ახსენეთ, რომლის მორიგი რაუნდი უნდა გაიმართოს, უნდა გკითხოთ.
ამას წინათ ბევრი საუბრობდა იმაზე, რომ ჟენევის მოლაპარაკებების პროცესში, რომლის დასრულების შემდეგ ვრცელდება ორგანიზატორების განცხადება, გაჩნდა ახალი ტერმინი, რომელიც ადრე არ გამოიყენებოდა. მხედველობაში მაქვს ტერმინი „განდგომილი“ თუ „გამოყოფილი რეგიონები“.
ამ რეგიონებს თუ რამე შეიძლება ეწოდოს, ყველაზე მეტად ანექსიას დაქვემდებარებული რეგიონებია…
– ამ ტერმინს ხშირად იყენებენ ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებით. საბოლოო ჯამში ეს ტერმინი არ დამკვიდრებულა, რადგან ჩვენს შემთხვევაში ოკუპაციაზეა საუბარი.
რაც შეეხება ანექსიას, ეს საფრთხე არსებობს. მეტიც, ეს საფრთხე კიდევ უფრო გაზრდილია უკრაინაში განვითარებული პროცესების ფონზე. ცხადად ჩანს, რომ უკრაინაში განვითარებული პროცესების ფონზე რუსეთს აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის „ჩაყლაპვა“ და შეერთება უნდა და არა მათი დამოუკიდებლობის განმტკიცება და გაძლიერება. ანუ, ის რაც მოსკოვის პოლიტიკის დონეზე ჰქონდათ დეკლარირებული 2008 წლის ომის შემდეგ.
ცხადად ჩანს, რომ უკრაინაში განვითარებული პროცესების ფონზე რუსეთს აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის „ჩაყლაპვა“ და შეერთება უნდა და არა მათი დამოუკიდებლობის განმტკიცება და გაძლიერება. ანუ, ის რაც მოსკოვის პოლიტიკის დონეზე ჰქონდათ დეკლარირებული 2008 წლის ომის შემდეგ
2008 წლის ომის შემდეგ რუსეთი ცდილობდა სხვა ქვეყნებს ეღიარებინათ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობა. მაგრამ, მათ მხოლოდ რამდენიმე ისეთ ქვეყნებთან მოძებნეს საერთო ენა, ზოგი მოისყიდეს, ვისაც საერთაშორისო თანამეგობრის წარმომადგენლები ხელს არ ართმევდა.
არც ერთ მათგანი არ გამოირჩეოდა საერთაშორისო ასპარეზზე წონით და მაღალი პასუხისმგებლობით. მხედველობაში მაქვს ნიკარაგუა, სირია, ვენესუელა და წყნარ ოკეანეში რამდენიმე კუნძულოვანი სახელმწიფო. ანუ ისეთი ქვეყნები, რომლებიც რუსეთის პარტნიორები არიან და დამოკიდებული არიან რუსეთზე.
უნდა იქვას, რომ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის არაღიარების პოლიტიკა საკმაოდ წარმატებულია და ეს ახლაც გრძელდება. ოღონდ, 2014 წლის მერე, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც რუსეთმა უკრაინასთან ომი დაიწყო, ყველა ხედავს, მათ შორის აფხაზეთშიც და ცხინვალის რეგიონში, რომ რუსეთის ინტერესები ამ რეგიონების მიმართ განსხვავებული გახდა.
ის აღარ არის ორიენტირებული ამ რეგიონების დამოუკიდებლობის აღიარებაზე, მათი დამოუკიდებლობის განმტკიცებაზე. კოსოვოს საპირწონე მათ მხარდაჭერაზე. მეტიც, რუსეთი გადასულია ამ რეგიონების ხარჯზე მისი ტერიტორიების გაფართოებაზე.
ვფიქრობ, რომ აფხაზეთშიც და ცხინვალის რეგიონშიც საკმაოდ ბევრი ადამიანი ხვდება, რომ მათი ე.წ. „დამოუკიდებლობა“ მაღალი ალბათობით ფარატინა ქაღალდი აღმოჩნდეს და ისინი რუსეთმა შეიერთოს. ჩემი აზრით, ამაზე საუბარი არის ძალიან მნიშვნელოვანი როგორც ხელისუფლების მხრიდან, ისე სამოქალაქო საზოგადოების მხრიდან და ასევე ცხინვალშიც და აფხაზეთშიც.
აფხაზეთშიც და ცხინვალის რეგიონშიც საკმაოდ ბევრი ადამიანი ხვდება, რომ მათი ე.წ. „დამოუკიდებლობა“ მაღალი ალბათობით ფარატინა ქაღალდი აღმოჩნდეს და ისინი რუსეთმა შეიერთოს
წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი შესაძლოა შთანთქმული იქნან რუსეთის მიერ. რასაც რუსეთი დე-ფაქტო აკეთებს. ამის დე-ფაქტო კეთება ერთია, მაგრამ, რასაც რუსეთის მხრიდან მათი დე-იურე ანექსია ჰქვია, ეს კიდევ უფრო სხვა დონის პრობლემაა.
– გასულ კვირას მსჯელობა მოჰყვა სოხუმის ხელისუფლების უშიშროების საბჭოს მდივნის სერგეი შამბასა და აფხაზეთის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატის ვახტანგ ყოლბაიას ონლაინ საუბარს.
შამბას განცხადება, რომ კონფლიქტის მოსაგვარებლად დიალოგია საჭირო და მოუგვარებელი კონფლიქტი შვილებს არ უნდა დაუტოვოთ, უცნაური და გასაკვირი არაფერია, მაგრამ, ახლა საინტერესოა რა გახდა მიზეზი იმისა, რომ სოხუმში ამ თემებზე აქტიურად საუბრობენ.
ვინც აფხაზეთის კონფლიქტში მეტ-ნაკლებად ჩახედულია, იცის, რომ სერგეი შამბა აქტიურად იყო ჩართული საქართველოს სახელმწიფოს წინააღმდეგ აფხაზების ბრძოლაში. იგი ყოველთვის იცავდა 1992-1993 წლის ომის შედეგებს და მას თბილისთან დიალოგის წარმოების დიდი გამოცდილება აქვს.
თბილისსა და სოხუმს შორის დიალოგის მოთხოვნით შამბას გააქტიურება, რას შეიძლება უკავშირდებოდეს? იმას ხომ არა, რომ ახლა აფხაზეთში რუსეთის პოლიტიკა აფხაზების ინტერესებს არ ემთხვევა?
– ამ ტიპის გზავნილები აფხაზეთიდან მე ბევრჯერ მსმენია. მათ შორის პრესაში გამოქვეყნებული. ამაზე აფხაზურ მედიაში ღიად საუბრობენ. ამ თემაზე საუბარი არ არის მარტივი სოხუმში. თუნდაც იმის გამო, რაც ახლა აფხაზეთში ხდება. მხედველობაში მაქვს აფხაზეთში რუსეთის ტოტალური დომინაცია პრაქტიკულად ყველა სფეროში.
შამბას განცხადება, როგორც მინიმუმ, დასაფასებელია. ჩვენ შესაძლოა, ბევრი ვიდავოთ იმაზე, პირველი რა ნაბიჯი უნდა გადაიდგას აფხაზეთთან კონფლიქტის მოსაგვარებლად, რუსეთის როლზე, დეოკუპაციაზე, მაგრამ, როცა აფხაზური საზოგადოების წარმომადგენლებთან დიალოგზე ვსაუბრობთ, ეს არ არის ის თემა, რის გამოც ჩვენ ერთმანეთი უნდა დავხოცოთ და ჭიქაში ქარიშხალი გამოვიწვიოთ.
ის, რაც წინა კვირას ხდებოდა, ჩემთვის გულწრფელად გაუგებარი იყო იმიტომ, რომ მთავარი ბრალდებები, რომელიც ისმოდა, თითქოს ორმხრივი მოლაპარაკებების ფორმატი დაიწყო და ეს საფრთხეს წარმოადგენს.
მე არ მესმის როგორ შეიძლება ორი ადამიანის ვიდეოზარის საშუალებით საუბარი ჟურნალისტის თანდასწრებით ვინმემ შეიძლება სერიოზულად აღიქვას საერთაშორისო ფორმატის შეცვლად, ან ორმხრივი დიალოგის ფორმატის ფორმალურ დაწყებად. ამაზე საუბარი უბრალოდ არასერიოზულია.
მე არ მესმის როგორ შეიძლება ორი ადამიანის ვიდეოზარის საშუალებით საუბარი ჟურნალისტის თანდასწრებით ვინმემ შეიძლება სერიოზულად აღიქვას საერთაშორისო ფორმატის შეცვლად, ან ორმხრივი დიალოგის ფორმატის ფორმალურ დაწყებად
ჩემი აზრით, ასეთი ტიპის კონტაქტები არაფერს არ ვნებს. თეორიულად თუ საუბარი იმაზეა რომ საფრთხე არ მიადგეს ჟენევის მოლაპარაკებებს და არ მოხდეს ისეთი ტიპის ახალი ფორმატის შექმნა, რომელშიც რუსეთი არ იქნება მონაწილე, ამას, რა თქმა უნდა, ვეთანხმები.
მაგრამ, მე არ მჯერა რომ ასეთი ტიპის დიალოგი ან, თუნდაც არაფორმალური დიალოგი, ან სხვადასხვა გავლენიანი პირების მონაწილეობით, ან რაიმე ჩრდილს აყენებდეს საქართველოს ინტერესებს, ან რაიმე ჩრდილს აყენებდეს საქართველოს პოზიციას რომ ოკუპაციასთან, ან ანექსიის საფრთხესთან, რუსეთის როლთან დაკავშირებით, ან საერთაშორისო ფორმატს ცვლილება.
ამ თემაზე კომენტარის მიმცემი რომ ზედმეტად ფრთხილობდეს, ეს გასაგებია და ლეგიტიმურია, მაგრამ, არა მგონია, რომ ამ თემით რაიმე მანიპულაცია გააკეთოს. ამ თემაზე ჩემი ყველაზე დიდი სურვილი იქნებოდა, კონფლიქტების თემებზე ჩვენს საზოგადოებაში უნდა არსებობდეს ფართო კონსენსუსი.
საზოგადოების პოლარიზებას დღევანდელი ხელისუფლება ხელს უწყობს. არ რჩება თემები, სადაც სხვადასხვა ადამიანებსა და მოქალაქეებს შორის შეიძლება არსებობდეს კონსენსუსი. ასეთი თემები კი უნდა იყოს დეოკუპაცია, დიალოგის წარმოება. აქ საბოლოო ჯამში უფრო დიდი რამაა სასწორზე, ვიდრე რაღაც კონკრეტული პოლიტიკური დღის წესრიგი. ამ დისკუსიაში და სხვა ასეთი ტიპის საუბრებში ვერ ვხედავ პრობლემას.
როცა ჩვენ გვესმის სოხუმიდან საუბარი დიალოგზე, მგონია, რომ ჩვენ ამაზე ძალიან კონკრეტული პასუხი გვქონდეს და ძალიან კონკრეტულად ვრეაგირებდეთ. დიალოგი კარგია, სწორია, მაგრამ, დიალოგს თავისი დღის წესრიგი სჭირდება.
– ვფიქრობ, დიალოგში კი არ არის პრობლემა. შესაძლოა, ვცდები, მაგრამ მაინც ვფიქრობ, რომ ამ წლების განმავლობაში ქართული მხარე არ იყო თანმიმდევრული, ან ისეთი დღის წესრიგი ჰქონდა, რომელიც რბილად რომ ვთქვათ, ჩვენს სახელმწიფოებრივ-ეროვნული ინტერესებს არ შეესაბამებოდა.
შესაძლოა ვხდებოდე, მაგრამ მაინც ვიტყვი, წლების მანძილზე დიალოგის არა ერთი უშედეგო ფორმატი გამართულა. ახლაც გაუგებარია, სავარაუდოდ, რაა ჩვენი სოხუმთან და ცხინვალთან დიალოგის მიზანი?
– ეს თემა ძალიან მნიშვნელოვანია ჩვენი მოქალაქეებისთვის. ასეა მიუხედავად იმისა, რომ ზოგ კვლევაში კონფლიქტების თემა მეოთხე, ზოგჯერ მეშვიდე საკითხია, ზოგჯერ პირველი. აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის თემა ყველას აწუხებს და იგი ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი თემაა ჩვენი საზოგადოებისთვის.
კონფლიქტების თემებზე საჭიროა საზოგადოებაში მეტი დიალოგი და კონსენსუსი. საუბარია ისეთი ტიპის კონსენსუსზე, რომელიც გარკვეულ დისკრეციას უტოვებს ამ პროცესში ჩართულ სხვადასხვა აქტორებს. იქნება ეს სამოქალაქო სექტორი, მთავრობა თუ მედია. ყველას უნდა ჰქონდეს გაცნობიერებული რა დიდ მიზანი შეიძლება ჰქონდეს იმას, რომ ოპონენტებთან დიალოგი არ გვაქვს.
კონფლიქტების თემებზე საჭიროა საზოგადოებაში მეტი დიალოგი და კონსენსუსი. საუბარია ისეთი ტიპის კონსენსუსზე, რომელიც გარკვეულ დისკრეციას უტოვებს ამ პროცესში ჩართულ სხვადასხვა აქტორებს. იქნება ეს სამოქალაქო სექტორი, მთავრობა თუ მედია. ყველას უნდა ჰქონდეს გაცნობიერებული რა დიდ მიზანი შეიძლება ჰქონდეს იმას, რომ ოპონენტებთან დიალოგი არ გვაქვს
ვფიქრობ, რომ ჩვენს საზოგადოებაში მცდელობები არის არის არასაკმარისი იმ თვალსაზრისით, რომ ამ თემაზე ერთიანი კონსენსუსი არსებობდეს. ვისურვებდი ქვეყანაში იყოს ჩამოყალიბებული ერთიანი აზრი იმასთან დაკავშირებით, რომ ა) დეოკუპაციის საკითხებში რუსეთის როლი არის ფუნდამენტური და ის უნდა გადაიჭრას, და ეს როგორ უნდა გადაიჭრას არსებობდეს კონსენსუსი. ბ) ჩვენ ასევე გვაქვს პრობლემა აფხაზებთან და ოსებთან და ამ პრობლემის ელემენტების დასაძლევად საჭიროა მათთან საუბარი ყველა რელევანტურ თემაზე. გ) ევროინტეგრაცია და აფხაზებისთვის და ოსებისთვის მიმზიდველი გარემოს შექმნა ამ პროცესს უფრო შეუწყობს ხელს.
ასეთი რამ ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში მომხდარა. უნდა გამოვიდეთ იმ მანკიერი წრიდან, როცა თუ ვიღაც კონფლიქტების მიმართულებით რამეს აკეთებს, ჩვენს საზოგადოებაში ეს თემა არის დიდი ბჭობისა და განხილვის საგანი.
– გასული კვირა აფხაზეთში იმითაც იყო საინტერესო, რომ ცნობილი გახდა, რომ აფხაზეთს ელექტროენერგიის მიწოდებაში პრობლემა ექნება. რუსეთი აფხაზეთისგან მოხმარებული ელექტროენერგიის საფასურის, 900 მილიონი რუსული რუბლის, ანუ 10 მილიონი აშშ დოლარის გადახდას მოითხოვს.
10 მილიონ აშშ დოლარს რომ აფხაზეთი ვერ გადაიხდის მოსკოვმა იცის, ამიტომ მათ სთავაზობს გალის რაიონის ტერიტორიაზე მდებარე ვარდნილ ჰესების რუსი ინვესტორებისთვის გადაცემას.
ამ თემაზე სოხუმში არ წყდება მსჯელობა და კამათი. ზოგი მიიჩნევს, რომ რუსულ წინადადებაზე დათანხმებას სჯობია სოხუმმა ეს ვარდნილ ჰესები მართვაში გადასცენ ქართველებს, რომლებიც გამომუშავებული ელექტროენერგიის 50%-ს აფხაზეთს მიაწვდიან.
ამ თემაზე დაწყებული საუბრები იმის ნაწილი ხომ არ არის, რომ რუსეთი აფხაზეთში სერიოზული ნაბიჯების გადადგმას გეგმავს, რომ აფხაზეთი რუსეთზე კიდევ უფრო მეტად იყოს დამოკიდებული?
– ასეთი ინტერესი სულ ჰქონდა რუსეთს და მომავალშიც ექნება. ჩვენი ამოცანა უნდა იყოს, ამგვარი გეგმების განხორციელებაში რუსეთს ხელი არ შეუწყოთ. რაც უფრო მალე დასუსტდება რუსეთი და წავა ჩვენი რეგიონიდან, მით უკეთესი იქნება ჩვენი რეგიონის განვითარებისთვის.
ის, რაც ახლა სომხეთში ამ თვალსაზრისით ხდება, მე მხოლოდ მივესალმები. სომხეთი ახლა ცდილობს მისი მთავარი პარტნიორი რუსეთი რაც შეიძლება სწრაფად ჩაეხსნას რუსეთს. რუსეთ-სომხეთის პარტნიორობამ სომხეთს აჩვენა, რომ რუსეთი სანდო პარტნიორი არაა. მას მოაქვს კორუფცია, არასტაბილურობა, უსაფრთხოების პრობლემები, არადემოკრატია, არაკეთილდღეობა. იმედი მაქვს ამას ხედავენ სოხუმში და ცხინვალში. ახლა თუ ვერ ხედავენ, მომავალში უფრო ცხადად დაინახავენ.
ის, რაც ახლა ელექტროენერგიის მიწოდება-არმიწოდებასთან დაკავშირებით აფხაზეთში ხდება არის ის, რომ რუსეთს აფხაზეთში უნდა აფხაზეთის ელექტროსისტემაზე ჰქონდეს სრული კონტროლი.
ის, რაც ახლა ელექტროენერგიის მიწოდება-არმიწოდებასთან დაკავშირებით აფხაზეთში ხდება არის ის, რომ რუსეთს აფხაზეთში უნდა აფხაზეთის ელექტროსისტემაზე ჰქონდეს სრული კონტროლი
ქართველებსა და აფხაზებს შორის თანამშრომლობამ, საქართველოდან ელექტროენერგიის მიწოდებასთან დაკავშირებით აფხაზებს საშუალება მისცა მთელი ამ წლების განმავლობაში ჰქონოდათ უფასო, ამ ძალიან იაფი ელექტროენერგია. ეს არის ქართული მხრიდან აფხაზების მიმართ ყველაზე დიდი სიკეთის გამოვლინება. ხელისუფლებების ცვლილების მიუხედავად ოფიციალური თბილისი აფხაზეთს აწვდიდა ელექტროენერგიას და მიუხედავად პრობლემებისა აფხაზეთს არც შუქი მოჰკლებია და არც სითბო.
დიდი იმედი მაქვს, რომ აფხაზეთში მიხვდებიან იმას, რომ საქართველოსთან თანამშრომლობა მათთვის გაცილებით უფრო ღირებულია, ვიდრე მათივე ელექტროსისტემის რუსებისთვის გადაცემა.
დიდი იმედი მაქვს, რომ აფხაზეთში მიხვდებიან იმას, რომ საქართველოსთან თანამშრომლობა მათთვის გაცილებით უფრო ღირებულია, ვიდრე მათივე ელექტროსისტემის რუსებისთვის გადაცემა
ამ შემთხვევაში ჩვენი და ხელისუფლების ამოცანა და ყველას ვინც ამ თემებით არის დაინტერესებული უნდა იყოს აფხაზებმა ამ საკითხებზე თავად გამოიტანონ დასკვნები. კარგად დათვალონ რა სჯობია ენერგეტიკის თემაზე საქართველოსთან თანამშრომლობა თუ აფხაზეთის ელექტროსისტემის რუსებისთვის გადაცემა.
ამას ვამბობ ყოველგვარი ნიშნისმოგებისა და წამოძახების გარეშე. ამაზე უნდა გვქონდეს ჩვენც და მათაც ღია და ფაქტებზე დამყარებული საუბარი.
– თუ ამ თემას კარგად ჩავუღრმავდებით, ვგულისხმობ საქართველოს მიერ აფხაზეთისთვის ელექტროენერგიის მიწოდებას, ვნახავთ, რომ სოხუმის ხელისუფლების არსებობის ყველაზე დიდი კონტრიბუტორი საქართველოა.
კარგი იქნება თუ ამას სოხუმში გააცნობიერებენ, მაგრამ…
– აფხაზეთისთვის ელექტროენერგიის მიწოდება საქართველოს მხრიდან პასუხისმგებლობიანი მოქმედების შედეგია. კონფლიქტს მრავალი განზომილება აქვს, მაგრამ ჩვენს ინტერესშია ასეთი თემები თანამშრომლობაზე იყოს აგებული და არა წარსულზე. წარსულზე საუბარი არც პრაგმატულია და არც მომგებიანი და შესაძლოა, არც ბოლომდე მორალური იყოს.
კარგია, რომ ჩვენს საზოგადოებაში არა დომინანტური აზრი მხოლოდ წარსულზე საუბარი. ჩვენი საზოგადოების უდიდესი ნაწილი აფხაზებთან და ოსებთან თანამშრომლობაზეა ორიენტირებული.
კარგია, რომ ჩვენი საზოგადოება კონფლიქტების თემებზე თვლის, რომ დიალოგი არ არის პრობლემა, მაგრამ, დიალოგის დაწყებამდე ჩვენ თავად უნდა გვქონდეს განსრულიყო რისი მიღწევა გვსურს ამ დიალოგის შედეგად.
„ინტერპრესნიუსი“
კობა ბენდელიანი
