რომელი ინფექციები ვრცელდება ყველაზე სწრაფად და რომელი ყველაზე ნელა

რომელი ინფექციები ვრცელდება ყველაზე სწრაფად და რომელი ყველაზე ნელა
როდესაც COVID-ის პანდემია დაიწყო, ბევრს გაახსენდა 2011 წლის საოცრად წინასწარმეტყველური ფილმი „ინფიცირება“. უცბად, მისი ჰიპოთეტური სცენარი საოცრად რეალური გახდა.
ფილმი სამეცნიერო სიზუსტით გამოირჩევა და კარგ გაკვეთილებსაც გვთავაზობდა.
განსაკუთრებით გამოირჩევა ერთი სცენა. ქეით უინსლეტის პერსონაჟი სხვადასხვა პათოგენის ინფექციურ ძალაზე მოკლე გაკვეთილს გვთავაზობს — ხსნის, როგორ შეიძლება გავრცელდეს ისინი ჩვენი ხელებიდან მრავალ ყოველდღიურ ობიექტზე — კარის სახელურზე, ონკანზე, ლიფტის ღილაკებზე და ერთმანეთში. ამ ყოველდღიური მოხმარების საგნებს ინფექციის გავრცელების წყაროებს უწოდებენ და შეიძლება ინფექციების უხილავ ტრანსპორტად იქცნენ.
პერსონაჟი ასევე ხსნის, როგორ ენიჭება თითოეულ ინფექციას მნიშვნელობა, რომელსაც R0 (ან R-ნული) ეწოდება.
შესაბამისად, თუ R0-ის მნიშვნელობა არის ორი, თითოეული ინფიცირებული პაციენტი დაავადებას ორ სხვას გადასდებს. ერთად ისინი კიდევ ოთხ სხვას. და ასე, გავრცელება იწყება.
R0 საზომი მიუთითებს, როგორ ვრცელდება ინფექცია პოპულაციაში. თუ ის ერთზე მეტია, შედეგი არის დაავადების გავრცელება. როდესაც R0 არის ერთი, ინფიცირებულ ადამიანთა დონე სტაბილური რჩება, და თუ მნიშვნელობა ერთზე ნაკლებია, დაავადება ხშირად დროსთან ერთად ქრება.
ცირკულირებადი ინფექციები სხვადასხვა გზით ვრცელდება და ძლიერ განსხვავდება გადამდებობის თვალსაზრისით. ზოგიერთი ციცქნა წვეთებით ან აეროზოლებით ვრცელდება — ხველების ან დაცემინების შედეგად გამოყოფილის; ზოგიც სისხლით, მწერებით (ტკიპები და კოღოები) ან დაბინძურებული საკვებითა და წყლით.
მაგრამ თუ ვიფიქრებთ, როგორ დავიცვათ თავი ინფექციური დაავადებისგან, ერთი უმნიშვნელოვანესი რამ არის იმის დადგენა, თუ როგორ ვრცელდება ისინი. და როგორც ჩანს, ეს არა მხოლოდ საკუთარი თავის, არამედ სხვების დაცვის გაკვეთილიც არის.
სტატიაში გთავაზობთ პლანეტაზე ყველაზე მეტად და ყველაზე ნაკლებად გადამდები დაავადებების ჩამონათვალს.
პირველ ადგილს წითელა იკავებს.
ბოლო წლებში მსოფლიოში წითელა ხელახლა გამოჩნდა, მათ შორის, მაღალშემოსავლიან ქვეყნებშიც. ამის მიზეზი რამდენიმე ფაქტორია, მაგრამ ძირითადი მაინც არის ბავშვობაში ვაქცინაციის მაჩვენებლის შემცირება. ამის მიზეზი კი გახდა კოვიდპანდემია და გლობალური კონფლიქტები, ასევე ვაქცინის უსაფრთხოების შესახებ გავრცელებული დეზინფორმაცია.
წითელასთვის R0 რიცხვი მერყეობს 12-დან 18-ს შორის. ადვილი გამოსათვლელია, რომ პირველი ინფიცირებული პირიდან გადადების ორი ციკლი იწვევს 342 ადამიანის ინფიცირებას. ერთი პაციენტისთვის ეს რიცხვი უზარმაზარია, მაგრამ საბედნიეროდ, ვაქცინის თავდაცვითი ძალაუფლება გადადების რეალურ მაჩვენებელს ძლიერ ამცირებს.