აშშ-ისა და საქართველოს თავდაცვის სექტორში თანამშრომლობა უკვე სამ ათწლეულს ითვლის. ამ პერიოდის განმავლობაში, შეერთებული შტატების მიერ ქართული შეიარაღებული და მოგვიანებით თავდაცვის ძალების ინსტიტუციური აღმშენებლობის, წვრთნისა და აღჭურვისათვის გამოყოფილი დახმარება ჯამურად $2 მილიარდს აღემატება. თუმცა ამერიკული სამხედრო გამოცდილებისა და ექსპერტიზის ქართულ მხარესთან გაზიარების როლი საქართველოს თავდაცვისუნარიანობისა და უსაფრთხოების გაძლიერებაში ფასდაუდებელია. გაგაცნობთ იმ ინიციატივებისა და პროგრამების ჩამონათვალს, რომელიც საქართველომ დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ თავდაცვისა და უსაფრთხოების სფეროში აშშ-ისაგან მიიღო.
საქართველოსა და აშშ-ს შორის თავდაცვის სექტორში თანამშრომლობის პირველი ნაბიჯები „წვრთნისა და აღჭურვის პროგრამით“ (GTEP) იწყება. პროგრამამ სტარტი ოფიციალურად 2002 წლის 27 მაისს აიღო, მისი გახსნის ცერემონია კი ეროვნულ სამხედრო აკადემიაში გაიმართა. „წვრთნისა და აღჭურვის პროგრამა“ ორი წლის განმავლობაში გაგრძელდა და ის რამდენიმე ეტაპად განხორციელდა. პროგრამის პირველი ფაზა ლოგისტიკურ სამუშაოებს მოიცავდა, მეორე ეტაპი კი საშტაბო სწავლებებს მოიცავდა, რომელშიც ამერიკელი ინსტრუქტორები აქტიურად იყვნენ ჩართულნი. GTEP-ის საბოლოო ფაზა ოთხი ბატალიონის წვრთნასა და აღჭურვას ითვალისწინებდა. აღნიშნული პროგრამა თანამედროვე ქართული არმიის შექმნის პირველ ნაბიჯებად მიიჩნევა. პროგრამისათვის აშშ-მა ორი წლის განმავლობაში $64 მილიონი გამოყო.
2004-2007 წლებში აშშ-ის მხარდაჭერით „საქართველოს შენარჩუნებისა და სტაბილურობის ოპერაციების პროგრამა“ (GSSOP) განხორციელდა. აღნიშნული ინიციატივა ერაყში საერთაშორისო მისიებში საქართველოს ქვედანაყოფების გადასროლას ითვალისწინებდა. „საქართველოს ეროვნული უსაფრთხოების კონცეფციის“ დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ პროგრამამ საქართველოს თავდაცვისუნარიანობა თვისებრივად მაღალ დონეზე აიყვანა. GTEP-ისა და GSSOP-ის პროგრამებით გაწვრთნილი ნაწილები კი ქართული არმიის ბირთვს წარმოადგენდნენ. აღნიშნული პროგრამის განსახორციელებლად ამერიკულმა მხარემ $60 მილიონი გამოყო.
2009-2020 წლებში, როდესაც ქართული ქვედანაყოფები ავღანეთის სამშვიდობო მისიებში იბრძოდნენ, აქტიურად მიმდინარეობდა გადასროლისწინა წვრთნები კრწანისსა და გერმანიაშიც. წვრთნების ღირებულება კი ჯამურად რამდენიმე ათეულ მილიონ დოლარს აჭარბებდა. 2016-2020 წლებში აქტიურად მიმდინარეობდა „საქართველოს თავდაცვის მზადყოფნის პროგრამა“ (GDRP), რომელიც საქართველოს ყველა ქვეითი ქვედანაყოფის ასეულის წვრთნას ითვალისწინებდა. აღნიშნული პროგრამაც შეერთებული შტატების დაფინანსებით განხორციელდა.
ამჟამად კი ორი ქვეყნის სტრატეგიული პარტნიორობის ფარგლებში „საქართველოს თავდაცვისა და შეკავების გაძლიერების პროგრამა“ (GDDEI) მიმდინარეობს, რომელიც 2021 წელს დაიწყო.
გარდა გრძელვადიანი, კომპლექსური პროგრამებისა, აშშ-ის მიერ საქართველოსათვის გამოყოფილი სამხედრო დახმარებები ერთჯერად, მოკლევადიან ინიციატივებსაც მოიცავს, რომელთა ფარგლებში საქართველოს სხვადასხვა დროს გადაეცა ტანკსაწინააღმდეგო სისტემა „ჯაველინები“, საზღვაო პატრულირების საშუალებები, ჯავშანტრანსპორტიორები და სხვა სახის შეიარაღება.
საინტერესოა, რომ საქართველო აშშ-ის პარტნიორებს შორის ერთ სულ მოსახლეზე გაცემული სამხედრო დახმარებითაც მოწინავე პოზიციებს იკავებს. შედარებისათვის, 2000 წლის შემდეგ საქართველოსათვის აშშ-ისგან გამოყოფილი $2 მილიარდი ერთ სულ მოსახლეზე 540 აშშ დოლარს შეადგენს. უკრაინისთვის კი აღნიშნული მაჩვენებელი მხოლოდ $58-ია. ნატოს წევრი ბალტიისპირული ესტონეთისთვის კი ერთ სულ მოსახლეზე გამოყოფილი ამერიკული სამხედრო დახმარება $231-ს შეადგენს.
როგორც აღვნიშნეთ, ფინანსური და სამხედრო-მატერიალური დახმარების გარდა, საქართველოს თავდაცვისუნარიანობისა და უსაფრთხოების ამაღლებაში უდიდესი წვლილი აქვს აშშ-ის ინსტიტუციურ მხარდაჭერას. აშშ-ის აქტიური ჩართულობით ადაპტირდა და ითარგმნა მნიშვნელოვანი სამხედრო დოკუმენტები, ასევე, შემუშავდა ეროვნული თავდაცვის აკადემიის სასწავლო პროცესები. მნიშვნელოვანია საერთაშორისო სწავლებებიც, რომელშიც ქართველი სამხედროები მონაწილეობას ნატოს წევრი სახელმწიფოების თავდაცვის ძალებთან ერთად იღებენ. Nobel Partner-ი და Agile Spirit-ი წვრთნების გარდა ნატოსა და საქართველოს სამხედრო ნაწილების თავსებადობის გაზრდასაც ისახავს მიზნად.
forbes.ge
