ქვეყანაში მომიტინგეების გახშირებული დაკავებებისა და დაკავებულების საქმეებზე მართლმსაჯულების სისტემაში არსებულ ვითარებაზე „ინტერპრესნიუსი“ ადვოკატს, საიას ყოფილ თავმჯდომარეს კახა კოჟორიძე ესაუბრა.
– ბატონო კახა, მას შემდეგ, რაც ბათუმში ჟურნალისტი, ჩვენი კოლეგა მზია ამაღლობელი დააკავეს და მის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა დაანონსდა, თქვენ გაგვახსენდით, რადგან, აქციაზე დაკავებული ვეფხია კასრაძის ადვოკატი ხართ, რომლის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული.
მოდით, საუბარი იმით დავიწყოთ, თუ როგორ მიმდინარეობს სასამართლოებში სისხლის სამართლის მუხლებით აღძრული საქმეები, კერძოდ, ვეფხია კასრაძის საქმე?
– სისხლის სამართლის საქმეები, რომელშიც მე ჩართული ვარ, ამ საქმეში ოთხი საქმეა გაერთიანებული. ვეფხია კასრაძეს ედავებიან ჯგუფური ძალადობის ჩადენას, საქმეა აღძრული მუხლით, რომელიც ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებას ითვალისწინებს. თუმცა, მუხლის თანახმად, ჯგუფური ძალადობის ორგანიზება იმ შემთხვევაშია დანაშაული, თუკი დანაშაულის შედეგად მოხდა პირის, ან ნივთის დაზიანება. ამგვარი რამ კი ამ საქმეში არაა.
კასრაძის საქმეზე, მე სასამართლოს პირველივე სხდომაზე ვიკითხე – დამისახელეთ ჯგუფის ერთი წევრი, რომელიც კასრაძის ჯგუფში შედიოდა? ამ კითხვაზე გამოძიებას პასუხი არ აქვს და ვერც ვერაფერი მიპასუხეს. ასევე ვიკითხე – დამისახელეთ ან პირი, ან ნივთი, რომელიც კასრაძის ვითომ დაორგანიზებული ჯგუფის მიერ იქნა დაზარალებული, ან დაზიანებული? ამ კითხვაზეც პასუხი არ აქვთ.
ვეფხია კასრაძეს ედავებიან ჯგუფური ძალადობის ჩადენას, საქმეა აღძრული მუხლით, რომელიც ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებას ითვალისწინებს. თუმცა, მუხლის თანახმად, ჯგუფური ძალადობის ორგანიზება იმ შემთხვევაშია დანაშაული, თუკი დანაშაულის შედეგად მოხდა პირის, ან ნივთის დაზიანება. ამგვარი რამ კი ამ საქმეში არაა
შესაბამისად, ამ ბრალდებას არა აქვს ის აუცილებელი ელემენტები, რომელიც კანონის თანახმად ითვალისწინებს დანაშაულის შემადგენლობის დადგენას. ამის გარეშე დანაშაული რეალურად არ არსებობს. პატიმრობა, რომელიც კასრაძეს აქვს შეფარდებული, არის უკანონო და დაუსაბუთებელი.
აღმკვეთი ღონისძიებიაზე გადაწყვეტილების გამოტანა როცა ხდება, ანუ როცა სასამართლო პატიმრობას უფარდებს უდანაშაულო ადამიანს. ასეა, რადგან ჯერ გამამტყუნებელი გადაწყვეტილება არაა მიღებული, ისინი ჯერ უდანაშაულო ადამიანებად ითვლებიან. უდანაშაულო ადამიანისთვის პატიმრობის შეფარდებისას განსაკუთრებული გარემოება უნდა არსებობდეს.
პატიმრობა, რომელიც კასრაძეს აქვს შეფარდებული, არის უკანონო და დაუსაბუთებელი
გადაწყვეტილების მიღების საბაბად სახელდება ის რომ არაა გამორიცხული პირი მიიმალოს, არ მტკიცებულებები გაანადგუროს. ვეფხია კასრაძე ომის მონაწილეა, ომის დროს არ დამალულა და არ არსებობს მოტივი, რომ ახლა დაიმალოს. ეს არ იყო პროკურორის დასაბუთება, ეს იყო მხოლოდ პროკურორის განცხადება.
ასე რომ, კასრაძე და სხვები არიან უკანონოდ დაპატიმრებული. როცა კასრაძეს შევხდი, მან მითხრა, რომ ის არ არის პატიმარი, ის არის ტყვე.
– ანუ, თუ მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმე აღძრეს დიდი ალბათობით მზია ამაღლობელის საქმეც, სავარაუდოდ, ასე გაგრძელდება?
– სისხლის სამართლის მუხლით აღძრული საქმეები ძალიან ჰგავს ბუზის სპილოდ ქცევის მცდელობას. ადამიანებს იმას აბრალებენ, რაც მათ არ ჩაუდენიათ.
როცა ამბობენ, რომ პოლიციელების წინააღმდეგ იქნა ჩადენილი დანაშაული, ეს არის შერჩევითი სამართლის გამოხატულება, ასეა, რადგან უამრავი ადამიანია ნაცემი და დასახიჩრებული და არც ერთი პოლიციელი და სამართალდამცავი არაა დაკავებული. ამ დროს პასუხისგებაში მიცემა ხდება ჟურნალისტების.
როცა ამბობენ, რომ პოლიციელების წინააღმდეგ იქნა ჩადენილი დანაშაული, ეს არის შერჩევითი სამართლის გამოხატულება, ასეა, რადგან უამრავი ადამიანია ნაცემი და დასახიჩრებული და არც ერთი პოლიციელი და სამართალდამცავი არაა დაკავებული. ამ დროს პასუხისგებაში მიცემა ხდება ჟურნალისტების
მე, რა თქმა უნდა, არ მივესალმები პოლიციელების წინააღმდეგ დანაშაულის ჩადენას. იმავდროულად უნდა ვთქვათ, როდესაც პოლიციელი ჩადის დანაშაულს, მას არ ახლავს გამოძიება. არადა, პოლიციელთა მიერ დანაშაულის გამოსაძიებლად სპეციალური უწყებაა შექმნილი, მაგრამ პასუხისგებაში მიცემულ პოლიციელთა რაოდენობა არის ნული.
– ის კადრები, რომელიც მზია ამაღლობელის მონაწილეობით გავრცელდა და რომელზეც ხელისუფლება ამბობს, რომ მან პასუხი უნდა აგოს, სავარაუდოდ, რა გაგრძელება შეიძლება ჰქონდეს ამაღლობელის „საქმეს“?
– ვფიქრობ, რომ ამ საქმის გაგრძელების საფუძველი არ არის. ზუსტად არ ვიცი, მას რა მუხლით აქვს წაყენებული ბრალი.
ოფიციალური განცხადება არ მინახავს, რამდენადაც ვიცი, ჯერ ბრალი არცაა წარდგენილი. გუშინაა დაკავებული და ჯერ აქვთ დრო. როცა ბრალს გავეცნობი, მხოლოდ ამის შემდეგ შემეძლება საუბარი.
– გვერდს ვერ ავუვლით რესტორან „ბაბილოში“ მოსამართლეების კორპორაციულ ნადიმს. რაც ამ თემაზე ვიხილეთ, ამაზრზენი სანახავი რომ იყო, ფაქტია.
ყველა ამბობს, რომ მოსამართლეთა ეს ნადიმი შემთხვევითი არ იყო და უფრო დემონსტრაციულ ღონისძიებას ჰგავდა. თქვენზე რა შთაბეჭდილება დატოვა და როგორ აღიქვით ის, რაც ვიხილეთ?
– სიმართლე გითხრათ, არ ვიცი ეს შემთხვევითი იყო დემონსტრაციული თუ დაგეგმილი. თუ ამ ღონისძიების დემონსტრაციულად ჩატარება არ უნდოდათ, თუ დაგეგმილი იყო, შეეძლოთ დაგეგმილის გადადება.
იმ ფონზე რაც ხდება, ვგულისხმობ საზოგადოებაში არსებულ განწყობებს სასამართლოების მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებზე არც ადმინისტრაციული და არც სისხლის სამართლის საქმეებზე დაკავებულ მოქალაქეებზე არ გამოჩნდა არც ერთი მოსამართლე, პროკურატურის შუამდგომლობა არ გაეზიარებინა.
იმ ფონზე რაც ხდება, ვგულისხმობ საზოგადოებაში არსებულ განწყობებს სასამართლოების მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებზე არც ადმინისტრაციული და არც სისხლის სამართლის საქმეებზე დაკავებულ მოქალაქეებზე არ გამოჩნდა არც ერთი მოსამართლე, პროკურატურის შუამდგომლობა არ გაეზიარებინა
მოითხოვა პროკურატურამ პატიმრობა, მიუსაჯეს ყველას პატიმრობა. რაც შეეხება ადმინისტრაციული წესით დაკავებულ საქმეებს, არც ერთი არ გამართლებულა.
ვიღაცებს სიტყვიერი შენიშვნები კი გამოუცხადეს, მაგრამ სიტყვიერი შენიშვნის გამოცხადება ხდება მას შემდეგ, რაც ისინი გამტყუნდნენ. მაგალითად, არ დაემორჩილნენ პოლიციას და ასე შემდეგ, ისინი გამტყუნდნენ და ამის შემდეგ მიეცათ სიტყვიერი შენიშვნა. მაგრამ, არ მახსენდება, რომ ვინმე გამართლებულიყო.
მიუხედავად იმისა, რომ მათ საქმეებში დანაშაულის მტკიცებულებები არ არსებობს. ადამიანებს აბსოლუტურად უსაფუძვლოდ აქვთ გამოწერილი ჯარიმები.
როცა ასეთ ვითარებებზე საზოგადოება გაბრაზებული და გამწარებულია უსამართლობის გამო, როცა იურისტის დიპლომი არ სჭირდება ისეთ ქეისებზე იმის თქმას, რომ დაკავებულები უსაფუძვლოდ არიან დაკავებული, და ასეთ ვითარებაში კორპორაციულ ქეიფი იმართება, რა თქმა უნდა, ამას მოჰყვებოდა ის რეაქცია, რაც ვნახეთ.
ვიმეორებ, თუ დაგეგმილი იყო შეიძლებოდა გადადება, რომ საზოგადოებას არ ჩაეთვალა, რომ მართლა დემონსტრაციულად ექეიფათ და არ გაეღიზიანებინათ ხალხი. რესტორან „ბაბილოში“ ქეიფით, იმ მოსამართლეებმა ვინც ამ ღონისძიებას დაესწრო, გვითხრა დემონსტრაციულად, – არ გვადარდებს საზოგადოებრივი აზრი, თქვენ, რა განწყობაც არ უნდა ჰქონდეთ სასამართლოს მიმართ, ჩვენ მაინც გვექეიფება.
რესტორან „ბაბილოში“ ქეიფით, იმ მოსამართლეებმა ვინც ამ ღონისძიებას დაესწრო, გვითხრა დემონსტრაციულად, – არ გვადარდებს საზოგადოებრივი აზრი, თქვენ, რა განწყობაც არ უნდა ჰქონდეთ სასამართლოს მიმართ, ჩვენ მაინც გვექეიფება
მე საადვოკატო საქმიანობას ვეწევი და ნამდვილად ვერ ვიტყვი იმას, რომ ყველა მოსამართლე ცუდია და ყველა უსამართლო გადაწყვეტილებებს იღებს. არა ერთი საქმე მომიგია, მაგრამ, იმ საქმეებზე, რომელიც ქონებრივ დავებს ეხება. მაგრამ, თუ საქმე აქციებზე დაკავებულებს ეხება, ან საქმეს პოლიტიკური ელფერი დაკრავს, იქ ჩვენ ვერ ვხედავთ სამართლიან გადაწყვეტილებებს.
თუ საქმე აქციებზე დაკავებულებს ეხება, ან საქმეს პოლიტიკური ელფერი დაკრავს, იქ ჩვენ ვერ ვხედავთ სამართლიან გადაწყვეტილებებს
– „ოცნების“ აღმასრულებელმა მდივანმა მდინარაძემ თქვა, რომ პარლამენტში შეიქნება საპარლამენტო კომისია, რომელიც 2004-2012 წლებში წინა ხელისუფლების მიერ ჩადენილ დანაშაულებს გამოიძიებს.
ერთნი ამბობენ, რომ რაც არ უნდა დაადგინოს ამ კომისიამ, საქმეების ხანდაზმულობის გამო ვერავის პასუხს ვერ აგებინებენ.
მეორენი იმას ამბობენ, რომ გაუგებარი ოპოზიციის გარეშე როგორ შეიქმნება საპარლამენტო კომისია, გაუგებარია.
თუ ასეა, მაშინ რა აზრი აქვს ან ამ კომისიის შექმნას, ან იმის მტკიცებას, რომ „ნაციონალებს“ პასუხს აგებინებენ?
– გვაქვს სამართლის კოდექსი, რომელიც ამბობს – სამოხელეო დანაშაულზე მაქსიმალური ხანდაზმულობის ვადა არის 15 წელი. ანუ, თუ პირმა ჩაიდინა დანაშაული და გავიდა 15 წელი, ამის შემდეგ მას კიდეც რომ დაუდასტურდეს დანაშაულის ჩადენა, სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას ვერ დააკისრებ ვადის გასვლის გამო.
თუ პირმა ჩაიდინა დანაშაული და გავიდა 15 წელი, ამის შემდეგ მას კიდეც რომ დაუდასტურდეს დანაშაულის ჩადენა, სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას ვერ დააკისრებ ვადის გასვლის გამო
ჩნდება კითხვა – დღევანდელმა ხელისუფლებამ როდის გაიგო, რომ წინა ხელისუფლების დროს ხდებოდა სისტემური დანაშაულ? 2025 წელს გაიგეს? თუ სანამ ხელისუფლებაში მოვიდოდნენ, მანამდე იცოდნენ?
დაეწყოთ, მაშინ საპარლამენტო კომისიის შექმნა. მე მაშინ საიას ხელმძღვანელი ვიყავი და მახსოვს, მაშინ იუსტიციის სამინისტრომ დააინფიცირა მართლმსაჯულები საქმეების ხარვეზების დამდგენი კომისიის შექმნა. კანონპროექტი იყო. ჩვენც შენიშვნებიც მოვამზადეთ. ეს საკითხი მაშინაც მუშავდებოდა. თუ ხედავდნენ ეს საჭირო იყო, მაშინ რატომ არ გააკეთეს?
მაშინ, ყოველგვარი განმარტებების გარეშე გამოვიდა მაშინდელი იუსტიციის მინისტრი და განაცხადა, რომ ამ კანონპროექტს პარლამენტში არ წარადგენენ.
თუ შეცვლიან კანონს და იტყვიან, რომ 15 წელი კი არა ხანდაზმულობის ვადა, 25 წელი იყოსო, ამგვარი გადაწყვეტილება იქნება ანტიკონსტიტუციური ჩანაწერი, რადგან, კანონი, რომელიც პასუხისმგებლობას აკისრებს, უკუძალა არ გააჩნია
რატომ გააკეთეს ეს. მე მაშინ საიას თავმჯდომარე ვიყავი და ვამბობდი, ყველაფრის დავიწყება არ შეიძლება და საჭირო იყო რიგ საქმეებზე გამოძიებების დაწყება. მაშინ ბევრისთვის ჩემი პოზიცია არ იყო მისაღები, რადგან არასამთავრობო ორგანიზაციას წარმოვადგენდი.
– თუ სწორად მახსოვს, მაშინ ეს იმას დაბრალდა, აქაოდა დასავლეთი კოჰაბიტაციას გვაძალებსო…
– ვერავინ ვერ დაგვაძალებს დანაშაული არ იყოს გამოძიებული. ახლა 2025 წელს ამ საკითხის გახსენება არის პოლიტიკური აქტი, რადგან, მთელ რიგ შემთხვევებში, სისხლის სამართლის საქმეებზე პასუხისმგებლობა ვერ დადგება ვადის ხანდაზმულობის გასვლის გამო.
თუ შეცვლიან კანონს და იტყვიან, რომ 15 წელი კი არა ხანდაზმულობის ვადა, 25 წელი იყოსო, ამგვარი გადაწყვეტილება იქნება ანტიკონსტიტუციური ჩანაწერი, რადგან, კანონი, რომელიც პასუხისმგებლობას აკისრებს, უკუძალა არ გააჩნია.
„ინტერპრესნიუსი“
კობა ბენდელიანი
