FDI, ინფლაცია და მონეტარული პოლიტიკა, საბანკო სექტორი და დოლარიზაცია, საჯარო ფინანსები, საგარეო ვალი, ვალუტის გაცვლითი კურსის რისკები – ყველაფერი რაც Fitchi-ის განახლებულ შეფასებაში საქართველოზე წერია
საკრედიტო სააგენტო Fitch-მა საქართველოს სუვერენული რეიტინგი “BB” დონეზე შეაფასა, ხოლო პერსპექტივა “ნეგატიურიდან” “სტაბილურამდე” გააუმჯობესა.
2025 წლის 21 ნოემბერს გამოქვეყნებული უახლესი შეფასების თანახმად, პერსპექტივის გადახედვა იმას უკავშირდება, რომ ბოლო პერიოდში გაზრდილია საერთაშორისო რეზერვები, ასევე გაუმჯობესებულია ტურიზმიდან შემოსავლები და ფულადი გზავნილები.
რაც შეეხება ეკონომიკურ ზრდას, Fitch-მა საქართველოს ეკონომიკური ზრდის პროგნოზსაც გადახედა. სარეიტინგო სააგენტო საქართველოში 2025 წელს 7.3%-იან, 2026 წელს 5.3%-იან და 2027 წელს 5%-იან ზრდას ელის.
ეს გაუმჯობესებული პროგნოზია, ვინაიდან აქამდე Fitch ელოდა, რომ წელს საქართველოს ეკონომიკა 5.6%-ით გაიზრდებოდა, ხოლო 2026 წელს 5.2%-ით.
Fitch-ის განახლებული პროგნოზი რეიტინგის მამოძრავებელი ფაქტორების მიხედვით ასეთია:
1.პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების პერსპექტივა უმჯობესდება: FDI 2025 წლის პირველ ნახევარში წინა წელთან შედარებით 15.5%-ით შემცირდა და მშპ-ს 4.4% შეადგინა. წმინდა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები წინა წელთან შედარებით 14.4%-ით შემცირდა, რეინვესტირება კი კვლავ ძირითად კომპონენტად რჩება. ინვესტიციების ნაწილში გათვალისწინებულია „იგლ ჰილსის“ დაანონსებული პროექტებიც. Fitch-ი ამ ინვესტიციებს თავის წმინდა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების პროგნოზებში ითვალისწინებს და ვარაუდობს, რომ 2026-2027 წლებში ის საშუალოდ მშპ-ს 3.9%-ს შეადგენს, თუმცა ეს მაინც პანდემიამდელ 10-წლიან საშუალო მაჩვენებელზე, 7%-ზე დაბალი იქნება. საუბარია 2025 წლის სექტემბერში, ქართულ მხარესა და არაბთა გაერთიანებულ საამიროებში დაფუძნებულ ინვესტორებს შორის გაფორმებულ უძრავი ქონების განვითარების მსხვილ პროექტზე, რომელიც 2026-2029 წლებში 6.5 მილიარდი აშშ დოლარის (2025 წლის მშპ-ს 17.2%) პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების განხორციელებას ითვალისწინებს.
2.ინფლაცია და მონეტარული პოლიტიკა: ორწლიანი მიზნობრივ დონეზე დაბალი ინფლაციის შემდეგ, 2025 წლის ოქტომბერში ფასების ზრდამ წლიურად 5.2%-ს მიაღწია (სამიზნე: 3%), რაც ძირითადად განპირობებული იყო გარდამავალი ფაქტორებით, მათ შორის სურსათის ფასებითა და საბაზო ეფექტებით. 2025 წელს საბაზო ინფლაცია ძირითადად მიზნობრივ ფარგლებში შენარჩუნდა და აგვისტოში პიკს, 3%-ს მიაღწია, რაც ამცირებს გადახურების შეშფოთებას. Fitch-ის პროგნოზით, 2026-2027 წლებში ინფლაცია საშუალოდ 3.2% იქნება, ხოლო რეფინანსირების განაკვეთი უცვლელად დარჩება 8%-ზე.
3. სტაბილური საბანკო სექტორი, დოლარიზაციის შემცირება: საქართველოს საბანკო სექტორი სტაბილურია, მაღალი მოგებიანობით (სექტემბრის მდგომარეობით ROE 22.7%), მაღალი კაპიტალიზაციით (პირველადი კაპიტალის კოეფიციენტი 20%) და აქტივების მაღალი ხარისხით (უმოქმედო სესხების წილი 2.6%). დეპოზიტების დოლარიზაციის დონე 2025 წლის სექტემბრისთვის 49.2%-მდე დაეცა, 2016 წლის პიკთან შედარებით, რომელიც 72.6%-ს შეადგენდა, და 3.5 პროცენტული პუნქტით ნაკლებია 2025 წლის თებერვალში დაფიქსირებულ პიკთან შედარებით, რომელიც 52.7% იყო. ამას ზოგადად შეესაბამება სესხების დოლარიზაციის 42.2%-იანი დონე, რომელიც, სავარაუდოდ, კიდევ უფრო შემცირდება სარეზერვო მოთხოვნების გამკაცრებისა და მაკროპრუდენციული ზომების გამო.
4. სტაბილური საჯარო ფინანსები: Fitch-ი წერს, რომ საქართველოს ბიუჯეტის მიზნების გადაჭარბების რეკორდი აქვს. Fitch-ი ვარაუდობს, რომ 2025-2027 წლებში ზოგადი ბიუჯეტის დეფიციტი საშუალოდ მშპ-ს 2.4% იქნება, რაც 3%-იან ჭერზე გაცილებით ნაკლებია. მთლიანი სახელმწიფო ვალი/მშპ-სთან 2025 წლის ბოლოსთვის 11 წლიან მინიმუმამდე, მშპ-ს 33.6%-მდე შემცირდება, რაც 60%-იან ვალის ზღვარს გაცილებით დაბალია.Fitch-ი აღნიშნავს, რომ საქართველოს გრძელვადიანი ვალის დინამიკა სტაბილურად გამოიყურება, გაცვლითი კურსის რისკები კი მთავარ მგრძნობიარე ფაქტორს წარმოადგენს, რადგან მთლიანი ვალის 69% უცხოურ ვალუტაშია დენომინირებული. Fitch-ი ვარაუდობს, რომ ხელისუფლება 500 მილიონი აშშ დოლარის ოდენობის ევრობონდის რეფინანსირებას მოახდენს, რომლის ვადაც 2026 წლის აპრილში იწურება.
საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტო ქვეყანაში არსებულ გეოპოლიტიკურ რისკებზე პოლიტიკური ტურბულენტობიდან გამომდინარე მიუთითებს.
