ირანის წინააღმდეგ აღდგა საერთაშორისო სანქციები მას შემდეგ, რაც პარასკევს გაეროს უშიშროების საბჭოში ვერ მიიღო მხარდაჭერა რუსეთისა და ჩინეთის მიერ შემოთავაზებულმა რეზოლუციამ, რომელიც მათი ექვსი თვით გადადებას ითვალისწინებდა. ოთხმა ქვეყანამ მხარი დაუჭირა რეზოლუციას, ცხრა წინააღმდეგი იყო, ხოლო ორმა თავი შეიკავა.
გაეროს უშიშროების საბჭომ ირანს სანქციები 2006 წელს დაუწესა მისი ბირთვული პროგრამის გამო და შემდგომში ისინი რამდენჯერმე გამკაცრდა. 2015 წელს მიღწეულ იქნა შეთანხმებები, რომელთა მიხედვით თეირანმა იკისრა ვალდებულება, თავისი ბირთვული პროგრამა შეეზღუდა სანქციების მოხსნის სანაცვლოდ და სანქციები ოფიციალურად მოიხსნა 2016 წლის იანვარში.
სანქციების ხელახლა დაწესება მოჰყვა ირანის ბირთვულ პროგრამაზე მოლაპარაკებების განახლებისთვის რამდენიმეთვიან დიპლომატიურ ძალისხმევას. ეს მოლაპარაკებები ჩაიშალა 2025 წლის ივნისში, ისრაელისა და შეერთებული შტატების მიერ ირანის ობიექტების დაბომბვის შემდეგ. ამის მიუხედავად, დასავლელმა ლიდერებმა განაცხადეს, რომ დიალოგის არხები ღია რჩება. აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა მარკო რუბიომ მოუწოდა ირანს, „მიიღოს პირდაპირი მოლაპარაკებები კეთილი ნების საფუძველზე“.
დიდი ბრიტანეთის, საფრანგეთისა და გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრებმა ერთობლივ განცხადებაში ხაზგასმით აღნიშნეს, რომ ისინი აპირებენ „ახალი დიპლომატიური გადაწყვეტის ძიებას, რომელიც უზრუნველყოფს, რომ ირანი არასდროს შეიძენს ბირთვულ იარაღს“. მათ ასევე მოუწოდეს თეირანს, „თავი შეიკავოს ნებისმიერი ნაბიჯისგან, რომელიც ესკალაციას გამოიწვევს“.
ირანის პრეზიდენტმა მასუდ ფეზეშქიანმა განაცხადა, რომ აშშ ირანს მხოლოდ მოკლევადიან შესუსტებას სთავაზობდა გამდიდრებული ურანის მთელი მარაგის გადაცემის სანაცვლოდ და ასეთ წინადადებას ფეზეშქიანმა „მიუღებელი“ უწოდა. თუმცა, ფეზეშქიანის თქმით, ირანს არა აქვს განზრახვა, გამოვიდეს ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობის შესახებ ხელშეკრულებიდან. შაბათს ირანმა გამოაცხადა, რომ „კონსულტაციებისთვის“ გაიხმობს დიდ ბრიტანეთში, საფრანგეთსა და გერმანიაში თავის ელჩებს.
გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრმა იოჰან ვადეფულმა განაცხადა, რომ ბერლინს „სხვა არჩევანი არ ჰქონდა“, რადგან ირანი არ ასრულებს თავის ვალდებულებებს. „ჩვენთვის პრინციპული მნიშვნელობა აქვს იმას, რომ ირანს არ ჰქონდეს ბირთვული იარაღი“, განაცხადა მან და დასძინა, რომ „დიპლომატიის კარი ღია რჩება“. რუსეთმა, თავის მხრივ, განაცხადა, რომ ის არ აღიარებს და არ აღასრულებს ამ სანქციებს, მათ „უკანონო“ უწოდა და დასავლეთი „თეირანის შანტაჟში“ დაადანაშაულა.
ირანმა განახლებულ სანქციებს „უსაფუძვლო და გაუმართლებელი“ უწოდა. ირანის საგარეო საქმეთა სამინისტროს განცხადებაში ხაზგასმულია, რომ ირანი „მტკიცედ იცავს თავის ეროვნულ უფლებებსა და ინტერესებს“ და ნებისმიერი ქმედება, რომელიც მათ ძირს უთხრის, „მიიღებს შესაბამის მტკიცე პასუხს“.
ფორუმი
