სომხეთს და აშშ-ს შორის ურთიერთობები სტრატეგიული პარტნიორობის დონემდე გაიზრდება

სომხეთისა და შეერთებული შტატების დელეგაციებს შორის სტრატეგიული დიალოგის დასკვნითი შეხვედრის შემდეგ მხარეებმა ერთობლივი განცხადება მიიღეს. NEWS.am-ის მიერ გამოქვეყნებული დოკუმენტის მიხედვით, მხარეები პარტნიორობის დონის ამაღლებაზე შეთანხმდნენ. ამის შესახებ რუსული მედია წერს.
„შეხვედრის დროს სომხეთმა და აშშ-მ განიხილეს პროგრესი ორმხრივი ურთიერთობების გაღრმავებაში და ჩამოაყალიბეს ხედვა მომავალ წელს კავშირების გაღრმავების შესახებ, რომელიც ჩამოყალიბდება ურთიერთგაგების მემორანდუმში, რომელიც ამაღლებს ორმხრივი დიალოგის სტატუსს სტრატეგიული პარტნიორობის კომისიაში,“- ნათქვამია ერთობლივ განცხადებაში.
მხარეებმა დადებითად შეაფასეს „თანამშრომლობა სომხეთის მიმდინარე რეფორმებისა და დემოკრატიული პროგრესის მხარდასაჭერად და აღნიშნეს სომხეთის სურვილი ევროატლანტიკურ სტრუქტურებთან და დასავლეთთან უფრო მჭიდრო თანამშრომლობისკენ“. შეერთებულმა შტატებმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა მხარდაჭერა სომხეთის სუვერენიტეტის, დამოუკიდებლობის, დემოკრატიისა და ტერიტორიული მთლიანობისადმი ალმა-აTას დეკლარაციის შესაბამისად.
როგორც NEWS.am აღნიშნავს, სომხეთისა და აშშ-ის დელეგაციებმა განიხილეს ენერგეტიკული უსაფრთხოების, სანქციების, ექსპორტის კონტროლისა და უსაფრთხოების საკითხებში თანამშრომლობის გაფართოებაზე.
„შეხვედრის მონაწილეებმა ხაზი გაუსვეს აშშ-ს მხარდაჭერის მნიშვნელოვან როლს სომხეთის თავდაცვის სექტორის ტრანსფორმაციისა და სამართალდამცავი სისტემის განვითარების ინიციატივებში, რომლის მხარდაჭერასაც აშშ, საერთაშორისო სამხედრო განათლებისა და მომზადების (IMET) პროგრამის ფარგლებში, საკონსულტაციო პროგრამებით, შეიარაღებულ ძალებს შორის კონტაქტებითა და პროფესიული სამხედრო განათლების შესაძლებლობებით გეგმავს“, – ნათქვამია განცხადებაში.
სტრატეგიული პარტნიორობის ფარგლებში თანამშრომლობის პრინციპები (უკრაინისა და შეერთებული შტატების პარტნიორობის მაგალითის მიხედვით) გულისხმობს დემოკრატიის განვითარებასთან დაკავშირებული ძირითადი პრინციპებისა და შეხედულებების გაზიარებას, სუვერენიტეტის, ტერიტორიული მთლიანობის, ხელშეუხებლობის მხარდაჭერას. ასეთი პარტნიორობა გულისხმობს დახმარებას ეკონომიკურ და თავდაცვის სფეროებში გასატარებელ რეფორმებში, თუმცა არ გულისხმობს აშშ-ს არმიის პირდაპირ ჩარევას შესაძლო კონფლიქტში.
შეგახსენებთ, რომ სომხეთმა დააჩქარა დასავლეთის ქვეყნებთან დაახლოება 2023 წელს მას შემდეგ, რაც სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა დაადანაშაულა რუსეთი და კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაცია (ОДКБ) მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტის დროს უმოქმედობაში, რამაც გამოიწვია თვითგამოცხადებული რესპუბლიკის მთელი ტერიტორიის ბაქოს კონტროლში გადასვლა.
სომხეთმა უარი თქვა 2023 წლის ნოემბერში გამართულ ОДКБ-ს სამიტში მონაწილეობაზე, მოგვიანებით კი ორგანიზაციისთვის წევრობის გადასახადის გადახდა შეწყვიტა. ფაშინიანმა ასევე განაცხადა, რომ სომხეთს აღარ შეუძლია სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობის განვითარება და თავდაცვის კავშირების გაზრდა მხოლოდ რუსეთთან, როგორც ეს ადრე იყო. „უნდა გავიგოთ ვისთან უნდა განვავითაროთ სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობა. წარსულში ასეთი კითხვა არ არსებობდა, ისევე როგორც არ იყო სირთულეები კონცეფციასთან დაკავშირებით. ადრე სომხეთის თავდაცვითი ურთიერთობები 97%-ით რუსეთთან იყო დაკავშირებული. ახლა ეს შეუძლებელია ობიექტური და სუბიექტური მიზეზების გამო“, – განაცხადა მან.
მოსკოვმა არაერთხელ განაცხადა, რომ მთიანი ყარაბაღი, საერთაშორისო სამართლის მიხედვით, ყოველთვის იყო აზერბაიჯანის შემადგენლობაში და ამიტომ გამოირიცხა კონფლიქტში ძალისმიერი ჩარევა. რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა ასევე აღნიშნა, რომ სომხეთის ურთიერთობა NATO-ს ქვეყნებთან რუსეთის ხელისუფლების შეშფოთებას იწვევს. ამავე დროს, მან იმედი გამოთქვა, რომ „ერევანმა იცის, რომ ალიანსთან ურთიერთქმედების გაღრმავება იწვევს სუვერენიტეტის დაკარგვას ეროვნული თავდაცვისა და უსაფრთხოების სფეროში“.