დღესდღეობით თითქმის შეუძლებელია, ციფრულ მოწყობილობებსა და ონლაინ კომუნიკაციას გვერდი ავუაროთ. ძალიან მოკლე დროში ყველანი ერთი დიდი ქსელის ნაწილად ვიქეცით — თითქოს, ფიზიკურ სამყაროზე მეტად დიგიტალურ რეალობაში გადავინაცვლეთ. ცხადია, ამ ტექნოლოგიურ წინსვლას უდიდესი დადებითი გავლენა აქვს ჩვენს ყოველდღიურობაზე, პროფესიულ ზრდასა თუ კავშირების დამყარებაზე… უბრალოდ. ზოგჯერ ყველანი ვიღლებით „მეტისმეტი გაციფრულებისგან“ და ე. წ. „დეტოქსი“ გვჭირდება — როგორც ფიზიკური, ისე მენტალური სიჯანსაღის გასაუმჯობესებლად.
სტატიაში კი სამ სტრატეგიას შემოგთავაზებთ, რომლებიც ამ დეტოქსში დაგეხმარებათ.
1. დაადგინეთ, რა იწვევს თქვენს სტრესს ან ცუდ განწყობას
კვლევები, რომლებიც იმის გარკვევისკენაა მიმართული, თუ რა ხდება, როდესაც ადამიანების სოციალური მედიის გამოყენებას წყვეტენ, ძირითადად ერთ კონკრეტულ პლატფორმაზეა კონცენტრირებული — მაგალითად, მხოლოდ Facebook-ის დეაქტივაციაზე ან მესენჯერის შეზღუდვაზე. შესაბამისად, საყოველთაო დასკვნების გამოტანა რთულია.
ამასთან, დოქტორი კოსტადინ კუშლევის თქმით, რომელიც ხელმძღვანელობს ციფრული ჯანმრთელობისა და ბედნიერების ლაბორატორიას ჯორჯთაუნის უნივერსიტეტში, ციფრული გამოცდილების იდენტიფიცირება, რომელიც ყველაზე მეტად მოქმედებს თქვენზე, მარტივი არაა. ამიტომაც, მისი აზრით, ტექნოლოგიურმა კომპანიებმა უნდა იზრუნონ კვლევებით მხარდაჭერილი ციფრული დეტოქსიკაციის სტრატეგიების შემუშავებაზე.
ამ თვალსაზრისით, კუშლევი iPhone-ის ფოკუსირების ფუნქციასა და შემაჯამებელ პარამეტრებზე მიუთითებს, რომლებიც გარკვეული დროით ზღუდავს ონლაინ აქტივობებს. უბრალოდ, ფიქრობს, რომ მეტის გაკეთებაა საჭირო. მანამდე კი უშუალოდ ცალკეულ მომხმარებლებზეა დამოკიდებული იმის გარკვევა, რა მოქმედებს მათზე ყველაზე მეტად. მაგალითად, თუკი მუდმივი სქროლვა გართმევთ ყველაზე მეტ დროს, წარმოიდგინეთ, რომ დროებით საერთოდ მიუწვდომელია.
2. დაიწყეთ რეალისტური მოლოდინებით
მას შემდეგ, რაც გაიგებ, ციფრული ცხოვრების რომელი ასპექტებისგან ისურვებდით დასვენებას, რეალისტური მოლოდინები დააწესეთ. ზოგიერთი კვლევის მიხედვით გარკვეული სტრატეგიები კარგად მუშაობს, მაგრამ ბევრი მათგანი მაინც შორსაა საბოლოო შედეგისგან — სანაცვლოდ, განსხვავებული დიდი თუ მცირე ეფექტები აღენიშნებათ ინდივიდებს.
თუმცა კუშლევი აღნიშნავს, რომ მრავალი ხანგრძლივი ექსპერიმენტი, როგორიცაა Facebook-ის გამოყენების შეზღუდვა ოთხი კვირის განმავლობაში, აჩვენებს გაუმჯობესებას. ალბათ იმიტომ, რომ მონაწილეები ახალ სასარგებლო ჩვევებს აყალიბებდნენ. საპირისპიროდ, ზოგიერთი ინდივიდი ნეგატიურ ემოციებს განიცდიდა — სავარაუდოდ, ეს დადებითი გამოხმაურების გამოტოვებას უკავშირდებოდა, რომელსაც სოციალურ მედიაში მიეჩვივნენ.
ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, დოქტორი ნიკლას იჰსენი, დურჰამის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის დეპარტამენტის ასოცირებული პროფესორი, ამტკიცებს, რომ ადამიანებს მათზე მორგებული შეზღუდვების დანერგვა უფრო ეხმარება.
3. დაგეგმეთ, როგორ უნდა გაატაროთ დრო
მას შემდეგ, რაც ციფრული აქტივობებიდან დრო გამოგითავისუფლდებათ, რაღაც ალტერნატივა უნდა გამონახოთ — მაგალითად, წაიკითხეთ წიგნი, წადით თეატრში/კინოში, გაისეირნეთ, დაკავდით ვარჯიშით და ა. შ. აუცილებელია, ეს აქტივობა კვლავ ციფრული არ იყოს, რადგან ამ შემთხვევაში დადებითი გავლენა გაქარწყლდება. გარეთ გასვლით და ადამიანებთან პირდაპირი კავშირების დამყარებით კი, სოციალური ურთიერთობის დანაკლისსაც არ იგრძნობთ.
