ნინო ქათამაძე… ეს სახელი თავისთავად მუსიკაა, ხმოვანი ორნამენტი. მისი ამბავი არ არის მხოლოდ ბიოგრაფიული თარიღებისა და მიღწევების ჩამონათვალი; ეს არის მოგზაურობა ხმის, ემოციისა და უსაზღვრო თავისუფლებისკენ.
ნინო ქათამაძე 1972 წლის 21 აგვისტოს, აჭარაში, ქობულეთში დაიბადა. ბავშვობა ზღვასა და მთებს შორის გაატარა, სადაც ბუნების ეს ორი სტიქია ერთმანეთს ერწყმოდა. სწორედ ამ გარემოდან იღებს სათავეს მისი მუსიკის ის უცნაური, დაუოკებელი ენერგია. ხალხური მელოდიები, ზღვის ხმა და ტყის ხმაური მისი პირველი ნოტები იყო.
ნინო ქათამაძის პროფესიული გზა 1990-იან წლებში დაიწყო, როდესაც მან თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის ვოკალური ფაკულტეტი დაამთავრა. ეს იყო დრო, როდესაც საქართველო რთულ პერიოდს გადიოდა, მაგრამ ხელოვნების ძალა სწორედ ამ სირთულეებში პოულობდა თავშესაფარს. კონსერვატორიის კედლებმა მას აკადემიური სიზუსტე მისცა, მაგრამ მისი ნამდვილი სტილი, ის ველური და გულწრფელი იმპროვიზაცია, მხოლოდ სცენაზე იბადებოდა.
ნინო ქათამაძის ფენომენი მისი ხმის უნიკალურობაშია. ეს არ არის უბრალოდ ძლიერი ან ლამაზი ვოკალი; ეს არის სულის ენა. მისი სიმღერები ხშირად სიტყვებს სცილდება და მხოლოდ ბგერების, ინტონაციების და ემოციური ნახატების სამყაროში გადავყავართ. ის მღერის არა მხოლოდ ხმით, არამედ მთელი არსებით – თვალებით, ხელებით, სხეულის ყოველი მოძრაობით.
მისი შემოქმედების მთავარი ნაწილია ჯგუფი Insight, რომელთან ერთადაც შეიქმნა ალბომები, რომლებმაც მას საერთაშორისო აღიარება მოუტანა: Black, White, Blue, Red, Green და სხვა. ეს ფერადი ალბომები ნინოს მუსიკალური პალიტრის სხვადასხვა ასპექტს ასახავს – ჯაზის, ფოლკის, ფსიქოდელიური როკისა და ავანგარდის სინთეზს.
ნინოს მუსიკა ხიდია ქართულ ფესვებსა და გლობალურ ჯაზურ სცენას შორის. ის იყენებს ქართული მრავალხმიანობის ელემენტებს, მაგრამ ახვევს მათ თავისუფალი ჯაზის იმპროვიზაციულ სივრცეში. ეს არის მუსიკა, რომელსაც არ სჭირდება თარგმანი – ის პირდაპირ მსმენელის გულთან საუბრობს, სადაც არ უნდა ცხოვრობდეს ის.
ნინო ქათამაძე თანამედროვე ქართული მუსიკის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი და ინოვაციური ფიგურაა. მისი მუსიკალური მემკვიდრეობა არ არის მხოლოდ ჩანაწერებში დაცული, არამედ იმ ათასობით მსმენელის გულში, რომლებმაც მისი კონცერტებიდან განსხვავებული, განახლებული ემოციით დატოვეს დარბაზი.
ნინოს ცხოვრება და შემოქმედება ადასტურებს, რომ ჭეშმარიტი ხელოვნება არის თავისუფალი სულის უსაზღვრო იმპროვიზაცია.
ნინო ქათამაძის მეუღლე ექიმი დავით ლოლაძეა, რომელიც ფართო საზოგადოებამ სამედიცინო გადაცემა “ექიმებიდან” გაიცნო. დათოს და ნინოს ერთი შვილი, ნიკოლოზ ლოლაძე ჰყავთ, რომელიც უკვე 17 წლისაა.
„ჩემი შვილი არის ადამიანი, რომელიც არის ჩემი მასწავლებელი, რომელიც ყოველთვის მაფიქრებს იმაზე, თუ რამდენად ღირს ისეთი ნაბიჯები გადავდგა, რომელიც ან მალე დამთავრდება ან უნდა იყოს რაღაც ისეთი… ჩვენი ცხოვრების გზა არის ისეთი, რომ სადაც გაივლი, განათებული გზა დატოვო იმიტომ, რომ მერე რომ გაივლის შენი შვილი, სიბნელე არ დახვდეს. ამიტომ, ის ჩემი მასწავლებელია ამ მხრივ და ყოველთვის ვცდილობ სინათლესთან ახლოს მივიდე”.
ნინო ქათამაძემ 2021 წელს ინტერვიუ მისცა უკრაინულ არხს „1+1“, სადაც თავისი პირადი ცხოვრებისა და მეუღლის, ცნობილი ექიმის, დათო ლოლაძის შესახებ ისაუბრა.
ინტერვიუ კახეთშია ჩაწერილი, რასაც მომღერლისთვის სიმბოლური მნიშვნელობა აქვს:
“ჩემი უსაყვარლესი ქმარი კახელია, ჩემი შვილიც. აქ მომინდა ყოფნა. მხოლოდ ერთი მამაკაცი მყავდა და ისიც კახელია. მიყვარს და ყველაზე საუკეთესოა…
გარდა სიყვარულისა და პატივისცემისა, მეგობრობა მნიშვნელოვანია, ერთმანეთის მიღება მნიშვნელოვანია ისეთებად, როგორებიც ვართ. ჩვენი ცხოვრების ამა თუ იმ ეტაპზე, ხან მე ვარ სუსტი, ხან ის. ჩვენ ვიცვლებით. თუ ერთად ყოფნა არ მოგვინდება, ეს არ არის პრობლემა. რადგან ჩვენ ერთად ვართ, ესეც მშვენიერია”.
· “როგორც მე მიყვარს ჩემი საქმე, ჩემს მეუღლესაც ისევე უყვარს თავისი პროფესია. როცა შეუძლია, ის ჩემთან და ჩვენს შვილთან ერთადაა. როცა მე ვერ ვახერხებ მათთან ყოფნას, მაშინ მამა–შვილი არიან ერთად. ნიკოლოზის მამაც ისეთივე აქტიური ცხოვრებით ცხოვრობს, როგორც მე, სულ სამსახურშია. ჩვენ რომ ერთმანეთის არჩევანს პატივი არ ვცეთ, არაფერი გამოვა”.
· “ჩემს მეუღლესთან არ მრჩება ურთიერთობის დრო. მასაც თავისი პროფესია აქვს ისეთი, რომელიც ასევე დიდ დროს, ზრუნვას, ფიქრს, ემოციასა და ფიზიკურ შრომას მოითხოვს. დათუნაც ძალიან, ძალიან დატვირთულია და ასეთ რეჟიმში ვცხოვრობთ. სიყვარული ხომ ერთმანეთისგან გათავისუფლებაა და ამიტომ ეს საჩუქარია – როცა ერთმანეთს მოიპოვებ და მერე ერთმანეთს მისცემ ფრენის საშუალებას”.
ახლა დავით ლოლაძე აშშ-ში ცხოვრობს და მუშაობს. ემიგრაციის შესახებ, რომელსაც ის იძულებითს უწოდებს, ვრცელი ინტერვიუ ქართველ ჟურნალისტს ალექსი მეგრელიშვილს, ნიუ-იორკში მისცა.
“ეს იყო გასული წლის 11 ნოემბერს. ამერიკა არ იყო ჩემთვის უცხო – ხშირად დავდიოდი, 2010 წელი იყო ჩემი პირველი ჩამოსვლის დრო. ვიცნობ ნიუ-იორკს, ვიცნობ რამდენიმე ქალაქს. განსაკუთრებით ვიცი, რა რუტინაა ჩვენს სფეროში და, ზოგადად, აქ ადამიანები როგორ ცხოვრობენ. ანუ ჩემთვის ეს ემიგრაციის დასაწყისი იყო აბსოლუტურად გაცნობიერებული.
მე ცნობილი ექიმი ვიყავი – სამი დიდი კლინიკის მთავარი ექიმი, წარმატებული ქირურგი, ოთხი სატელევიზიო გადაცემის წამყვანი… – ეს ყველა ამბიცა ტრაპთან დავტოვე და წამოვედი.
პირველად დღეს უნდა ვაღიარო, რომ ეს ემიგრაცია არის იძულებითი, ჩემი ნების საწინააღმდეგო. არასდროს ყოფილა ჩემი ოცნება ამერიკაში ცხოვრება. მე წამოსვლამდე წელიწად-ნახევარი პრაქტიკულ უმუშევრობას გავუძელი, იმიტომ, რომ ველოდებოდი, რომ ქვეყანაში რამე შეიცვლებოდა. არ ვიცი ჩემი გათავისუფლების მიზეზი რა იყო სინამდვილეში, ვერ ამიხსნეს”, – თქვა დავით ლოლაძემ.
