ცესკო-მ არჩევნების ჩატარების პირობების განსაზღვრაზე დადგენილებებში ცვლილებები შეიტანა

3 აპრილს, ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ, გამართულ სხდომაზე, კენჭისყრის ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით ჩატარების წესისა და პირობების განსაზღვრის შესახებ დადგენილებებში ცვლილებები შეიტანა.
ცესკო-ს მიერ შეტანილი ახალი ცვლილებით, კენჭისყრის შენობაში ყოფნის უფლების მქონე ნებისმიერ ადამიანს, ამომრჩევლისთვის პირადობის დამადასტურებელი მოწმობის ჩვენების მოთხოვნა, ასევე მისი გამორთმევა ეკრძალება.
ასევე, საუბნო საარჩევნო კომისიის შენობაში ფოტოსა და ვიდეოს გადაღება იკრძალება.
“კენჭისყრის ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით ჩატარების წესისა და პირობების განსაზღვრის შესახებ საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის 2023 წლის 6 თებერვლის №7/2023 დადგენილების მე-6 მუხლის შემდეგ, დაემატება მე-6¹ მუხლი, რომლის მიხედვითაც:
კენჭისყრის ჩატარებისას, გარდა საარჩევნო კოდექსითა და ამ დადგენილებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა, კენჭისყრის შენობაში ყოფნის უფლების მქონე ნებისმიერი პირის მიერ დაუშვებელია:
ა) კენჭისყრის ოთახში ამომრჩევლის გადაადგილების ფიზიკურად შეფერხება;
ბ) ამომრჩევლის პირადობის დამადასტურებული დოკუმენტის ჩვენების მოთხოვნა, მათ შორის, გამორთმევა;
გ) ამომრჩევლის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის, ამომრჩეველთა ვერიფიკაციის აპარატზე გამოტანილი ამომრჩევლის მონაცემების, ამომრჩეველთა ვერიფიკაციის აპარატიდან ამობეჭდილი ამომრჩევლის ვერიფიკაციის დამადასტურებელი ქვითრისა და ამომრჩევლის მიერ საარჩევნო ბიულეტენზე გაკეთებული არჩევანის ფოტო-ვიდეოგადაღება ან სხვაგვარი დამუშავება.
ამასთანავე, ზოგიერთი საარჩევნო პროცედურის განსაზღვრის შესახებ საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის 2012 წლის 24 სექტემბრის №42/2012 დადგენილებაში შედის ცვლილება, რომლის მიხედვითაც:
“კენჭისყრის შენობაში დაუშვებელია ნებისმიერი ფორმით ისეთი ინფორმაციის ან მონაცემების ფოტო-ვიდეოგადაღება, ან სხვაგვარი დამუშავება, რომელიც/რომლებიც საქართველოს ორგანული კანონის „საქართველოს საარჩევნო კოდექსი” შესაბამისად არ განეკუთვნება საჯარო ინფორმაციას (მათ შორის ამომრჩეველთა სიების საარჩევნო კომისიისათვის განკუთვნილი (სამაგიდო) ვერსიის, ამომრჩეველთა ვერიფიკაციის აპარატზე გამოტანილი ამომრჩევლის მონაცემების, ამომრჩევლის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის, ამომრჩევლის ვერიფიკაციის დამადასტურებელი ქვითრის, ამომრჩევლის მიერ საარჩევნო ბიულეტენზე გაკეთებული არჩევანის), გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ეს ფოტო-ვიდეოგადაღება აწ დამუშავება გათვალისწინებულია საარჩევნო კანონმდებლობით.”
ასევე, იმავე დადგენილებაში შეტანილი ცვლილებები ეხება მედიასაც. კერძოდ, “ერთი და იგივე პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალების წარმომადგენელს უფლება აქვს, ერთ საარჩევნო უბანზე ფოტო-ვიდეოგადაღება ერთხელ აწარმოოს არაუმეტეს 10 წუთისა. თუ აღნიშნულ წარმომადგენელს აქვს სურვილი, ფოტო-ვიდეოგადაღება აწარმოოს 10 წუთზე მეტი ხნის განმავლობაში, მაშინ ის ვალდებულია, დაიკავოს კენჭისყრის შენობაში კომისიის თავმჯდომარის მიერ გამოყოფილი სპეციალური ადგილი”.
ამასთანავე, დადგენილებაში ცვლილებით, კენჭისყრის დღეს საარჩევნო უბანზე პირველი ამომრჩევლის მოსვლის პერიოდიდან ბოლო ამომრჩევლის მიერ ხმის მიცემის პერიოდში, კენჭისყრის შენობაში ყოფნის უფლების მქონე პირებს შეუძლიათ, აწარმოონ ფოტო-ვიდეოგადაღება, კენჭისყრის პროცესის ხელის შეშლის გარეშე, რაც გულისხმობს:
1. კენჭისყრის შენობაში ყოფნის უფლების მქონე პირის მიერ კენჭისყრის მთელი დღის განმავლობაში ფოტო-ვიდეოგადაღების წარმოებას იმდაგვარად, რომ ფოტო-ვიდეოგადამღები აპარატი იმყოფებოდეს კომისიის თავმჯდომარის მიერ განსაზღვრულ ადგილზე. ადგილი იმდაგვარად უნდა იყოს შერჩეული, რომ ჩანდეს საარჩევნო ყუთი.
2. მინიმალური მანძილი ნებისმიერი პირისათვის ფოტოვიდეო გადასაღებად უნდა იყოს არანაკლებ 3 მეტრით დაშორებული გადაღების სუბიექტიდან/ობიექტიდან, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც კენჭისყრის შენობა არ იძლევა 3 მეტრიანი დისტანციის დაცვის საშუალებას. ასეთ შემთხვევაში, გადასაღებ ადგილს განსაზღვრავს შესაბამისი საუბნო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე.
3. ერთი და იგივე პრესისა და მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალების წარმომადგენელს უფლება აქვს ერთ საარჩევნო უბანზე კენჭისყრის პროცესის განმავლობაში ფოტო-ვიდეოგადაღება ერთხელ აწარმოოს არაუმეტეს 10 წუთისა. თუ აღნიშნულ წარმომადგენელს აქვს სურვილი ფოტო-ვიდეოგადაღება აწარმოოს 10 წუთზე მეტი ხნის განმავლობაში, მაშინ ის ვალდებულია დაიკავოს კენჭისყრის შენობაში კომისიის თავმჯდომარის გამოყოფილი სპეციალური ადგილი. ამ შემთხვევაში, დაუშვებელია ამ დადგენილების პირველი მუხლის მე-3 პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაციის დამუშავება/ფოტო-ვიდეოგადაღება.
4. კენჭისყრის შენობაში ყოფნის უფლების მქონე პირებს შეუძლიათ დაუბრკოლებრივ გადაიღონ კენჭისყრის პროცესის ის პერიოდი საარჩევნო უბნებში, სადაც მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის მქონე ამომრჩევლები (პოლიტიკური თანამდებობის პირები, საარჩევნო სუბიექტებისა და პოლიტიკური გაერთიანებების ხელმძღვანელები, რელიგიური ლიდერები) აძლევენ ხმას, რის შემდგომაც ფოტო-ვიდეოგადამღები აპარატები გატანილ უნდა იქნას კენჭისყრის შენობიდან.
გარდა ამისა, ასევე კენჭისყრის ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით ჩატარების წესისა და პირობების განსაზღვრის შესახებ საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის 2023 წლის 6 თებერვლის №7/2023 დადგენილებას, ემატება ახალი, მე-15 მუხლი, რომელიც საუბნო საარჩევნო კომისიის თამჯდომარეს უფლებას აძლევს რეგისტრატორის ფუნქციის შესრულება დამატებით დაავალოს კომისიის ერთ-ერთ წევრს.
1. იმ საარჩევნო უბნებში, სადაც არჩევნები ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით ტარდება და ამავდროულად, რეგისტრირებულ ამომრჩეველთა რაოდენობა 2700-ს აღემატება, შეიძლება:
ა) კენჭისყრის მიმდინარეობისას, საჭიროების შემთხვევაში, საუბნო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარემ საუბნო საარჩევნო კომისიის ერთ-ერთ წევრს დამატებით დაავალოს ამომრჩეველთა რეგისტრატორი კომისიის წევრის ფუნქციის შესრულება;
ბ) კენჭისყრის მიმდინარეობისას, საჭიროების შემთხვევაში, გამოყენებულ იქნეს არანაკლებ 5 ამომრჩეველთა ვერიფიკაციის აპარატი;
გ) დამატებით გამოყენებულ იქნეს მე-3 ძირითადი საარჩევნო ყუთი მასზე დამონტაჟებული ხმის დათვლის სპეციალური ელექტრონული აპარატით.
2. იმ საარჩევნო უბნებში, სადაც არჩევნები ელექტრონული საშუალებების გამოყენებით ტარდება და ბოლოს ჩატარებულ საერთო არჩევნებში საარჩევნო უბანზე კენჭისყრაში მონაწილე ამომრჩეველთა რაოდენობა აღემატებოდა 1200 ამომრჩეველს, საჭიროების შემთხვევაში, დამატებით გამოყენებულ იქნეს მე-3 ძირითადი საარჩევნო ყუთი მასზე დამონტაჟებული ხმის დათვლის სპეციალური ელექტრონული აპარატით.
3. საარჩევნო ბიულეტენი იყოფა სამ სვეტად და საარჩევნო ბიულეტენის:
ა) პირველ სვეტში შეიტანება: პარტიების სახელწოდებები დადგენილი რიგითობის შესაბამისად;
ბ) მეორე სვეტში შეიტანება: არჩევნებში მონაწილე მერობის კანდიდატების რიგითი ნომერი, სახელი, გვარი და წარმდგენი პარტიის სახელწოდება, ხოლო ამომრჩეველთა საინიციატივო ჯგუფის მიერ წარდგენილი კანდიდატის გვარის გასწვრივ მიეთითება „დამოუკიდებელი”;
გ) მესამე სვეტში შეიტანება: ადგილობრივ მაჟორიტარულ საარჩევნო ოლქში ასარჩევად წარდგენილი კანდიდატების რიგითი ნომერი, სახელი, გვარი და წარმდგენი პარტიის სახელწოდება, ხოლო ამომრჩეველთა საინიციტივო ჯგუფის მიერ წარდგენილი კანდიდატის გვარის გასწვრივ მიეთითება „დამოუკიდებელი”.
4. ამომრჩეველთა სპეციალურ სიაში შეყვანილი ამომრჩეველისთვის, რომელიც ვერ მონაწილეობს ყველა სახის არჩევნებში, გამოიყენება განსხვავებული სახის სპეციალური ჩარჩოკონვერტი.
5. თუ ამომრჩეველთა სპეციალურ სიაში შეყვანილია ისეთი ამომრჩეველი, რომელსაც მხოლოდ მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს საკრებულოს პროპორციული წესით ჩასატარებელ ან მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს – საკრებულოს პროპორციული წესით ჩასატარებელ და მუნიციპალიტეტის მერის არჩევნებში მონაწილეობის უფლება აქვს:
ა) ამომრჩეველთა ვერიფიკაციის აპარატებში ჩატვირთულ ამომრჩეველთა სიაში კეთდება
აღნიშვნა „პროპ” ან „პროპ/მერი”;
ბ) ამომრჩეველთა რეგისტრატორი ამომრჩეველს განუმარტავს, რომ მან უნდა გააფერადოს ან/და მონიშნოს მხოლოდ შესაბამის სვეტში/სვეტებში არსებული ერთი საარჩევნო სუბიექტის წინ არსებული შესაბამისი წრე (წრის შიდა სივრცე). ამომრჩეველთა თითოეული რეგისტრატორი აღრიცხავს ამ პუნქტით განსაზღვრულ ამომრჩეველთა ჯამურ რაოდენობას, რაც საბოლოოდ შეიტანება კენჭისყრის დღის ჩანაწერთა წიგნში;
გ) საარჩევნო ყუთისა და ხმის დათვლის სპეციალური ელექტრონული აპარატის ზედამხედველი ვალდებულია, მოსთხოვოს ამ პუნქტით გათვალისწინებულ ამომრჩეველს, უჩვენოს შესაბამისი სვეტი/სვეტები ისე, რომ არ დაირღვეს ხმის მიცემის ფარულობა. თუ შესაბამისი სვეტი/სვეტები აღმოჩნდა გაფერადებული/მონიშნული, საარჩევნო ბიულეტენი ჩაითვლება გაფუჭებულად და ამომრჩეველს გადაეცემა ახალი საარჩევნო ბიულეტენი.
6. საუბნო საარჩევნო კომისია საარჩევნო ბიულეტენებს ითვლის შემდეგი წესის დაცვით:
ა) მთვლელები:
ა.ა) პირველად ითვლიან პროპორციული საარჩევნო სისტემის საფუძველზე ჩატარებული არჩევნების შედეგებს;
ა.ბ) მეორედ ითვლიან მერის არჩევნების შედეგებს;
ა.გ) მესამედ ითვლიან მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემის საფუძველზე ჩატარებული არჩევნების შედეგებს.
ბ) ამ პუნქტის „ა” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული თითოეული სახის არჩევნების შედეგების დათვლის შემდეგ დაუყოვნებლივ დგება აქტი, რომელშიც შეიტანება თითოეული საარჩევნო სუბიექტისათვის მიცემული ხმებისა და ბათილი ხმების რაოდენობა. აქტს ხელს აწერენ საუბნო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე და მთვლელები.
7. ნამდვილია დადგენილი ნიმუშის მხოლოდ ის საარჩევნო ბიულეტენი (ხმა), რომლის შესაბამის სვეტში გაფერადებულია ან/და მონიშნულია მხოლოდ ერთი სუბიექტის წინ არსებული შესაბამისი წრე (წრის შიდა სივრცე).
8. დადგენილი ნიმუშის საარჩევნო ბიულეტენი (ხმა) შესაბამისი სახის არჩევნებისთვის მიიჩნევა ბათილად, თუ:
ა) შესაბამის სვეტში გაფერადებულია ან/და მონიშნულია ერთზე მეტი სუბიექტის წინ არსებული შესაბამისი წრე (წრის შიდა სივრცე);
ბ) შესაბამის სვეტში არ არის გაფერადებული ან/და მონიშნული არცერთი სუბიექტის წინ არსებული შესაბამისი წრე (წრის შიდა სივრცე).
9. მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოს – საკრებულოს მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემით ჩატარებული არჩევნებისთვის/მუნიციპალიტეტის მერის არჩევნებისთვის შედგენილ კენჭისყრისა და არჩევნების შედეგების შემაჯამებელ ოქმებში არჩევნებში მონაწილე ამომრჩეველთა საერთო და ბათილი ბიულეტენების რაოდენობაში არ გაითვალისწინება იმ ამომრჩეველთა რაოდენობა, რომლებმაც არჩევნებში მონაწილეობა ამომრჩეველთა სპეციალური სიით მიიღეს და არ აქვთ შესაბამის არჩევნებში მონაწილეობის უფლება”, – წერია დადგენილებაში.