ჩინეთი და ინდოეთი რუსული ნავთობის ალტერნატივას ეძებენ. მიზეზი აშშ-ისა და ევროკავშირის მიერ რუსეთის ფედერაციაზე დაწესებული სანქციებია. მათთვის პრიორიტეტი აშშ-სთან სავაჭრო ხელშეკრულების დადებაა და სანქცირებულ კომპანიებთან თანამშრომლობა მათ ინტერესში აღარ შედის.
მაგალითისათვის, ინდოეთის ყველაზე მსხვილი კერძო ნავთობიმპორტიორი Reliance Industries რუსული ნავთობის იმპორტის სრულად ჩანაცვლებას ისახავს მიზნად. იმავეს განიხილავენ სახელმწიფო საწარმოები.
ჩინურმა მსხვილმა ნავთობიმპორტიორებმა, PetroChina-მ და Sinopec-მა, რუსული ნავთობის შეძენა სრულად შეწყვიტეს.
შეგახსენებთ, 2022 წელს, უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ რუსული ნავთობის ყველაზე დიდი შემსყიდველები ინდოეთი და ჩინეთი იყვნენ. გლობალური ბაზრის ექსპერტები დიდი ხანია ამტკიცებენ, რომ თუ კრემლი მიწოდების ალტერნატიულ გზებს არ გამონახავს, მსხვილი შემსყიდველების გარეშე დარჩება, რაც ომის დასაფინანსებლად აუცილებელ რუსულ შემოსავლებს შეამცირებს.
შეგახსენებთ,
ბოლო დღეებში Reliance-მა ახლო აღმოსავლეთიდან და ბრაზილიიდან შეიძინა ნავთობის მსხვილი ტვირთები, რომლებიც შესაძლოა გამოყენებული იქნას რუსული მარაგების ნაწილობრივ ჩასანაცვლებლად, – განაცხადეს ტრეიდერებმა.
ერთ-ერთი წყაროს ცნობით, აშშ-ს სანქციებამდე, Reliance განიხილავდა რუსული ნავთობის იმპორტის შეჩერებას მისი ორი ნავთობგადამამუშავებელი ქარხნიდან ერთ-ერთისთვის, რომელიც ექსპორტზეა ორიენტირებული ევროკავშირის მიერ რუსული ნავთობისგან წარმოებული რაფინირებული პროდუქტების აკრძალვის გამო, რომელიც იანვარში შევა ძალაში.
ინდური ნავთობგადამამუშავებელი კომპანია Nayara Energy, რომლის უმსხვილესი აქციონერია Rosneft, ასევე ყიდულობს ნავთობს რუსული სახელმწიფო კომპანიისგან.
ინდოეთის სახელმწიფო ნავთობგადამამუშავებელი კომპანიები იშვიათად ყიდულობენ რუსულ ნავთობს პირდაპირ Rosneft-ისა და Lukoil-ისგან, რადგან მათი შესყიდვები, როგორც წესი, შუამავლების მეშვეობით ხორციელდება, განაცხადეს სავაჭრო წყაროებმა.
აშშ-ის სანქციები, რომლებიც დონალდ ტრამპის თეთრ სახლში დაბრუნების შემდეგ პირველია, არა მხოლოდ თავად „როსნეფტსა“ და „ლუკოილს“, არამედ პირველის 30 და მეორის ექვს შვილობილ კომპანიასაც მოიცავს. „ალფა ბანკის“ ცნობით, აშშ-ის ფინანსთა სამინისტროს გადაწყვეტილებამ შესაძლოა „ლუკოილის“ სავაჭრო ოპერაციების შეზღუდვა გამოიწვიოს დუბაის სავაჭრო ერთეულის (Litasco Middle East) მეშვეობით, ხოლო „როსნეფტს“ პრობლემები შეექმნება ინდოეთში მიწოდებასთან დაკავშირებით.
„ლოჯისტიკის რესტრუქტურიზაციის პარალელურად, ექსპორტის მოცულობა შესაძლოა შემცირდეს და ფასდაკლებები (რუსულ ნავთობზე – TMT) სავარაუდოდ გაფართოვდება“, – ამბობს დიმიტრი პოლევოი, „ასტრა ასეტ მენეჯმენტის“ საინვესტიციო დირექტორი. მისივე თქმით, სიტუაცია შესაძლოა ნაწილობრივ შემსუბუქდეს ნავთობის ფასების ზრდით ან რუბლის შესუსტებით.
„ალორ ბროკერის“ ანალიტიკოსების აზრით, ბევრი რამ იქნება დამოკიდებული იმაზე, დააწესებს თუ არა აშშ მეორად სანქციებს ნავთობის ნაკადების მომსახურე ბანკების წინააღმდეგ: „როგორც წესი, ნავთობს გლობალურ ბაზარზე ყიდიან არა თავად მწარმოებლები, არამედ ნავთობით მოვაჭრეები, რაც იმას ნიშნავს, რომ უცხოურმა ბანკებმა შესაძლოა ოფიციალურად არ განახორციელონ გადახდები რუსული კომპანიებისთვის“.
ჩინეთის სახელმწიფო ნავთობკომპანიებმა შეაჩერეს საზღვაო რუსული ნავთობის შესყიდვები მას შემდეგ, რაც შეერთებულმა შტატებმა სანქციები დააწესა მოსკოვის ორ უდიდეს ნავთობკომპანია „როსნეფტსა“ და „ლუკოილს“. ეს ნაბიჯი მას შემდეგ გადაიდგა, რაც ინდოეთის, როგორც საზღვაო რუსული ნავთობის უმსხვილესი მყიდველის, გადამამუშავებელი ქარხნები მკვეთრად შეამცირებენ მოსკოვიდან ნედლი ნავთობის იმპორტს, რათა დაიცვან აშშ-ს დაწესებული სანქციები.
წყაროების ცნობით, ჩინეთის ეროვნული ნავთობკომპანიები „პეტროჩინა“ (601857.SS) ხსნის ახალ ჩანართს, „სინოპეკი“, „CNOOC“ და „ჟენჰუა ოილი“ თავს შეიკავებენ საზღვაო რუსული ნავთობით ვაჭრობისგან, სულ მცირე, მოკლევადიან პერსპექტივაში, სანქციებთან დაკავშირებული შეშფოთების გამო.
ჩინეთი ზღვით დღეში დაახლოებით 1.4 მილიონ ბარელ რუსულ ნავთობს იმპორტს ახორციელებს, ამ თანხის უმეტეს ნაწილს დამოუკიდებელი გადამამუშავებელი კომპანიები ყიდულობენ, მათ შორის მცირე ოპერატორები, რომლებიც ცნობილია როგორც ჩაიდანები, თუმცა სახელმწიფო გადამამუშავებელი კომპანიების მიერ შესყიდვების შეფასებები მნიშვნელოვნად განსხვავდება.
Vortexa Analytics-ის შეფასებით, 2025 წლის პირველი ცხრა თვის განმავლობაში ჩინეთის სახელმწიფო ფირმების მიერ რუსული ნავთობის შესყიდვები დღეში 250,000 ბარელზე ნაკლები იქნება, ხოლო საკონსულტაციო კომპანია Energy Aspects-ის შეფასებით, ეს მაჩვენებელი 500,000 ბარელზე ნაკლები იქნება.
Sinopec-ის სავაჭრო განყოფილება Unipec-მა (600028.SS) გასულ კვირას რუსული ნავთობის შესყიდვები შეწყვიტა მას შემდეგ, რაც ბრიტანეთმა Rosneft-ი და Lukoil-ი, ასევე ჩრდილოვანი ფლოტის გემები და ჩინური სუბიექტები, მათ შორის ჩინეთის მსხვილი გადამამუშავებელი კომპანია, დაასანქცირა.
ტრეიდერების თქმით, Rosneft-ი და Lukoil-ი თავიანთი ნავთობის უმეტეს ნაწილს ჩინეთს შუამავლების მეშვეობით ყიდიან, მყიდველებთან პირდაპირი ურთიერთობის ნაცვლად.
ამასობაში, დამოუკიდებელი გადამამუშავებელი კომპანიები, სავარაუდოდ, შეაჩერებენ შესყიდვებს სანქციების გავლენის შესაფასებლად, მაგრამ მაინც შეეცდებიან რუსული ნავთობის შესყიდვების გაგრძელებას, – განაცხადა რამდენიმე ტრეიდერმა.
ჩინეთი ასევე მილსადენებით იღებს დღეში დაახლოებით 900,000 ბარელ რუსულ ნავთობს, რომელიც მთლიანად PetroChina-ში მიდის, რომელზეც რამდენიმე ტრეიდერის თქმით, სანქციები, სავარაუდოდ, ნაკლებად იმოქმედებს.
ტრეიდერების თქმით, ინდოეთი და ჩინეთი, სავარაუდოდ, სხვა მარაგებზე გადავლენ, რაც ახლო აღმოსავლეთიდან, აფრიკიდან და ლათინური ამერიკიდან არასანქცირებული ნავთობის ფასებს გაზრდის.
