„შენი საგადასახადო მრჩეველი“ – ერთობლივი შემოსავლიდან ხარჯების გამოქვითვა

ყოველ ოთხშაბათს 10:10 საათზე რადიო კომერსანტი თავის მსმენელს სთავაზობს რუბრიკას „შენი საგადასახადო მრჩეველი“.
„შენი საგადასახადო მრჩეველი“ – „კომერსანტისა“ და კომპანია „გრანთ თორნთონის” ერთობლივ პროექტს წარმოადგენს.
21 ივნისის გადაცემა, რომელსაც „გრანთ თორნთონ საქართველოს“ უფროსი საგადასახადო კონსულტანტი დავით ღავთაძე უძღვებოდა ერთობლივი შემოსავლიდან ხარჯების გამოქვითვის თემას მიეძღვნა.
დავით ღავთაძის თქმით, წლიური საშემოსავლო გადასახადის დეკლარაციის შევსებისას აუცილებელია, რომ ხარჯების გამოქვითვის საკითხს მაქსიმალური პასუხისმგებლობით მოვეკიდოთ.
„საქართველოს საგადასახადო კოდექსი განმარტავს, რომ ერთობლივი შემოსავლიდან გამოიქვითება ყველა ის ხარჯი, რომელიც დაკავშირებულია მის მიღებასთან. შესაბამისად ის ხარჯები, რომლებიც არ არის დაკავშირებული ეკონომიკურ საქმიანობასთან გამოქვითვას არ ექვემდებარება. გაითვალისწინეთ, რომ ყველა ხარჯი, რომელიც აისახება წლიურ საშემოსავლო დეკლარაციაში, დოკუმენტურად უნდა იყოს დადასტურებული.“- აღნიშნა დავით ღავთაძემ.
საგადასახადო კოდექსი კონკრეტულად განსაზღვრავს სხვადასხვა სახის ხარჯის გამოქვითვის წესსა და ნორმებს. შესაბამისად მათი გაანალიზება გადასახადის გადამხდელს დაეხმარება დასაბეგრი ერთობლივი შემოსავლის მინიმიზაციაში.
გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს ერთობლივი შემოსავლიდან გამოქვითოს რეკლამის მიზნით, უსასყიდლოდ გავრცელებული, დამოუკიდებელი სამომხმარებლო მახასიათებლების მქონე საქონელზე დარიცხული დღგ-ის თანხა, თუ ამ ოპერაციაზე არ არის გამოწერილი საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურა.
კრედიტისათვის გადახდილი ან/და გადასახდელი პროცენტები შესაბამისი პერიოდის პროპორციულად, დარიცხვის მეთოდის გამოყენებით, გამოიქვითება ლიცენზირებულ კრედიტის გამცემ სუბიექტთან გაფორმებული სესხის ხელშეკრულებით გათვალისწინებული საპროცენტო განაკვეთის ოდენობით. სხვა შემთხვევაში არა უმეტეს საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი 24%-ის ოდენობით.
გამოქვითვას ექვემდებარება, ასევე რეალიზებულ საქონელთან და მომსახურებასთან დაკავშირებული უიმედო ვალები, რომელთა მიხედვით მისაღები შემოსავლები წინა საანგარიშო პერიოდებში შეტანილი იყო ერთობლივ შემოსავალში. ამასთან, გაითვალისწინეთ, რომ უიმედო ვალების გამოქვითვა დაიშვება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დავალიანება ჩამოწერილია და ასახულია გადასახადის გადამხდელის საბუღალტრო ანგარიშგებაში.
გამოქვითვას ექვემდებარება ერთობლივი შემოსავლის მიღებასთან დაკავშირებული სამეცნიერო-კვლევითი, საპროექტო და საცდელ-საკონსტრუქტორო მომსახურების ხარჯები, გარდა ძირითად საშუალებათა შეძენის, დადგმისა და სხვა კაპიტალიზებადი ხარჯებისა.
რაც შეეხება საამორტიზაციო ანარიცხებს, ის გამოიქვითება სპეციალური პირობებით რომელსაც საგადასახადო კოდექსი განსაზღვრავს. კერძოდ, ამორტიზაცია არ ერიცხება მიწას, ხელოვნების ნიმუშებს, სამუზეუმო ექსპონატებს, ისტორიული მნიშვნელობის მქონე ობიექტებს (გარდა შენობა-ნაგებობებისა) და სხვა არაამორტიზებად აქტივებს. ამასთანავე, ამორტიზაცია არ ერიცხება 1000 ლარამდე ღირებულების ძირითად საშუალებას და ბიოლოგიურ აქტივს. 1000 ლარამდე ღირებულების ძირითადი საშუალება მთლიანად გამოიქვითება ერთობლივი შემოსავლიდან მისი ექსპლუატაციაში გადაცემის წელს, ხოლო ბიოლოგიურ აქტივზე გაწეული ხარჯი გამოიქვითება მისი ფაქტობრივად გაწევის წელს. საგადასახადო კოდექსი ძირითადი საშუალებების სახეობების მიხედვით განსაზღვრავს ცვეთის პროცენტულ ნორმებს, რომელიც ყოველწლიურად ექვემდებარება ერთობლივი შემოსავლიდან გამოქვითვას.
გადასახადის გადამხდელს, უფლება აქვს სრულად გამოქვითვის მეთოდი გამოიყენოს იმ ძირითადი საშუალებების მიმართ, რომლებიც საწარმოს კაპიტალში არ არის შეტანილი. ამ შემთხვევაში აქტივების ღირებულება სრულად გამოქვითება მათი ექსპლუატაციაში მიღების წელს. სრულად გამოქვითვის უფლების გამოყენების შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია იგივე მეთოდი გამოიყენოს ყველა შემდგომი შესყიდული ან წარმოებული ძირითადი საშუალების მიმართ.
რემონტის ხარჯების გამოქვითვა დასაშვებია ყოველწლიურად, საანგარიშოს წინა საგადასახადო წლის ბოლოსთვის ჯგუფის ღირებულებითი ბალანსის 5 პროცენტამდე ოდენობით.
იჯარით აღებულ ძირითად საშუალებათა რემონტის ხარჯები, თუ მისი ჩატარება ხელშეკრულების შესაბამისად არ ამცირებს საიჯარო გადასახდელებს, ექვემდებარება ძირითად საშუალებათა მიმღებთან კაპიტალიზებას, საანგარიშო პერიოდის ბოლოსთვის ქმნის ცალკე ჯგუფს და ერთობლივი შემოსავლიდან გამოიქვითება ყოველწლიურად 15 პროცენტის ოდენობით.
არამატერიალური აქტივების ხარჯები გამოიქვითება საამორტიზაციო ანარიცხების სახით, მათი სასარგებლო გამოყენების ვადის განმავლობაში, საანგარიშო პერიოდის პროპორციულად. გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს, 1000 ლარამდე ღირებულების არამატერიალური აქტივი მთლიანად გამოქვითოს ერთობლივი შემოსავლიდან შესაბამისი ხარჯის გაწევის საანგარიშო წელს. თუ შეუძლებელია არამატერიალური აქტივების სასარგებლო გამოყენების ვადის განსაზღვრა, ამორტიზაციის ნორმა შეადგენს 15 პროცენტს.
წარმომადგენლობითი ხარჯები გამოიქვითება არა უმეტეს საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლის 1 პროცენტის ოდენობისა.
საქველმოქმედო ორგანიზაციაზე გაცემული თანხა, აგრეთვე ერთობლივ შემოსავალში ასახული უსასყიდლოდ მიწოდებული საქონლის ან გაწეული მომსახურების საბაზრო ფასი გამოიქვითება არაუმეტეს ერთობლივი შემოსავლიდან გათვალისწინებული გამოქვითვების შემდეგ დარჩენილი თანხის 10 პროცენტისა.
ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული სადაზღვევო შენატანები დარიცხვის მეთოდის გამოყენებით ექვემდებარება ერთობლივი შემოსავლიდან გამოქვითვას.
გეოლოგიური კვლევებისა და ბუნებრივი რესურსების მოპოვების მოსამზადებელი მომსახურების ხარჯები აღირიცხება ცალკე ჯგუფად და ერთობლივი შემოსავლიდან გამოიქვითება საამორტიზაციო ანარიცხების სახით, 20 პროცენტის ოდენობით.
მეწარმე ფიზიკური პირის მიმართ გამოქვითვების გადამეტება ერთობლივ შემოსავალზე (ანუ ზარალი), არ გამოიქვითება ამ პირის მიერ მიღებული ხელფასის ხარჯზე. იგი გადაიტანება 5 წლამდე ვადით და დაიფარება მომავალი პერიოდების ერთობლივი შემოსავლის გამოქვითვებზე გადამეტების (ანუ მოგების) ხარჯზე.