იტალიაში, G7-ის სამიტის ფარგლებში, ჯო ბაიდენმა და ვოლოდიმირ ზელენსკიმ ხელი მოაწერეს უსაფრთხოების 10-წლიან შეთანხმებას, რომელიც ითვალისწინებს აშშ-ის მიერ უკრაინის თავდაცვის შესაძლებლობების გაძლიერებას.
დოკუმენტით შეერთებული შტატები იღებს გრძელვადიან უსაფრთხოების ვალდებულებებს, რომლებიც მიზნად ისახავს მხარი დაუჭიროს უკრაინის ძალისხმევას ომში გამარჯვებაში და მომავალში რუსეთის შესაძლო სამხედრო აგრესიის შეკავებას. შეთანხმება მოიცავს დახმარებას ისეთ სფეროებში, როგორიცაა საჰაერო თავდაცვა, არტილერია, ჯავშანტექნიკა, საბრძოლო ავიაცია, საზღვაო უსაფრთხოება, კიბერუსაფრთხოება და კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვა.
21-გვერდიანი შეთანხმება მოიცავს თანამშრომლობას უკრაინის თავდაცვის სამრეწველო ბაზის განვითარებაში, განსაზღვრავს აშშ-ის დახმარების ძირითად სფეროებს ეკონომიკური აღდგენის, რეფორმებისა და უკრაინის მშვიდობის ფორმულის მუდმივი მხარდაჭერისთვის.
შეთანხმებით ასევე მხარდაჭერილია უკრაინის მომავალი გაწევრიანება ნატოში.
„დღეს მართლაც ისტორიული დღეა. ჩვენ ხელი მოვაწერეთ უკრაინასა და შეერთებულ შტატებს შორის ყველაზე ძლიერ შეთანხმებას ჩვენი დამოუკიდებლობის შემდეგ“, — განაცხადა უკრაინის პრეზიდენტმა.
ვოლოდიმირ ზელენსკის თქმით, შეთანხმება შეიცავს ძალიან დეტალურ და იურიდიულად სავალდებულო ნაწილს, რაც ნიშნავს ამერიკის მხარდაჭერის საიმედოობას უკრაინის დამოუკიდებლობის მიმართ.
„ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ შეთანხმება ასევე ეხება რუსეთის სამართლიანი პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხს. ამერიკა მხარს უჭერს როგორც რუსული დარტყმების შედეგად მიყენებული ზარალის სამართლიან კომპენსაციას, ასევე მუშაობას გზებზე, რათა უზრუნველყოს გაყინული რუსული აქტივების გამოყენება უკრაინის თავდაცვისა და აღდგენისთვის“, — თქვა ზელენსკიმ.
ჯო ბაიდენის თქმით, შეერთებული შტატები აპირებს დაეხმაროს უკრაინას გრძელვადიანი მშვიდობის უზრუნველყოფაში არა ამერიკული ჯარების გაგზავნით უკრაინაში საბრძოლველად, არამედ იარაღითა და საბრძოლო მასალის მიწოდებით; დაზვერვის მონაცემების გაზიარებით; უკრაინელი ჯარისკაცების წვრთნით და ნატოსთან თავსებადობის გაძლიერებით; უკრაინის თავდაცვის ინდუსტრიაში ინვესტირებით; ეკონომიკურ აღდგენაში მონაწილეობით და სხვა.
ამერიკული მედია ხაზს უსვამს, რომ აშშ-ისა და უკრაინის ამჟამინდელ ადმინისტრაციებს შორის გაფორმებული შეთანხმება არ ითვალისწინებს კონგრესის მიერ რატიფიცირებას და დონალდ ტრამპს, რომელიც უკრაინის სამხედრო დახმარებისადმი სკეპტიკურადაა განწყობილი, პრეზიდენტად არჩევის შემთხვევაში შეუძლია, გამოვიდეს 10-წლიანი შეთანხმებიდან.
თუმცა უკრაინის პრეზიდენტის აპარატის უფროსის მოადგილე იგორ ჟოვკვა „ევროპეისკა პრავდასთან“ ამბობს, რომ შეერთებული შტატები აპირებს კიდევ უფრო გააძლიეროს შეთანხმების სავალდებულო ხასიათი კონგრესის ორივე პალატაში რეზოლუციის მიღების გზით.
უკრაინის უსაფრთხოების შეთანხმებები
შეერთებული შტატები გახდა მე-17 ქვეყანა, რომელთანაც უკრაინამ ხელი მოაწერა უსაფრთხოების ორმხრივ შეთანხმებას G7-ის ვილნიუსის დეკლარაციის საფუძველზე. მანამდე უკრაინამ ხელი მოაწერა ასეთ დოკუმენტებს გაერთიანებულ სამეფოსთან, გერმანიასთან, საფრანგეთთან, დანიასთან, კანადასთან, იტალიასთან, ნიდერლანდებთან, ფინეთთან, ლატვიასთან, ესპანეთთან, ბელგიასთან, პორტუგალიასთან, შვედეთთან, ისლანდიასთან, ნორვეგიასთან და იაპონიასთან.
იგორ ჟოვკვას თქმით, აშშ-სთან გაფორმებული დოკუმენტი, სახელწოდებიდან დაწყებული, განსხვავდება სხვა ქვეყნებთან გაფორმებული „უსაფრთხოების სფეროში თანამშრომლობის შეთანხმებებისგან“ და ეწოდება „ორმხრივი უსაფრთხოების შეთანხმება“.
განსხვავებულია იურიდიული მექანიზმიც — ამერიკის უსაფრთხოების ხელშეკრულება პირველია, რომელიც ითვალისწინებს დოკუმენტის რეგისტრაციას გაეროში.
„უკრაინისთვის ეს იქნება პირველი იურიდიულად სავალდებულო შეთანხმება, შესაბამისად, ამერიკული შეთანხმება იქნება იურიდიულად უფრო ძლიერი“, — ამბობს იგორ ჟოვკვა.
უკრაინა უსაფრთხოების ორმხრივი შეთანხმებების გაფორმებაზე კიდევ 10 ქვეყანასთან აწარმოებს მოლაპარაკებებს.
სამიტის სხვა შედეგები
G7-ის სამიტზე ასევე შეთანხმდნენ, უკრაინისთვის 50 მილიარდი დოლარის სესხის გამოყოფაზე, რათა დაეხმარონ იარაღის შეძენასა და დაზიანებული ინფრასტრუქტურის აღდგენაში.
მრავალწლიანი სესხის დაფარვა იგეგმება 300 მილიარდი დოლარის გაყინული რუსული აქტივების მოგების პროცენტის გამოყენებით, რომელთა ძირითადი ნაწილი გაყინულია ევროკავშირში.
სესხის ტექნიკური დეტალები უახლოეს კვირებში დაზუსტდება, თუმცა ცნობილია, რომ ნაღდი ფულის ნაწილი კიევში, სავარაუდოდ, ამ წლის ბოლომდე მიაღწევს.
მესამე, მნიშვნელოვანი შეთანხმება, აშშ-ის პრეზიდენტის თქმით, შეეხება მესამე ქვეყნების სანქციებს, რომლებიც რუსეთის ბრძოლისუნარიანობას ხელს უწყობენ.
