28 ნოემბერს, უკრაინის პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი, ანდრიი ერმაკი თანამდებობიდან გადადგა. ინფორმაცია ქვეყნის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გაავრცელა. გადადგომის შემდეგ კი ერმაკმა New York Post-ს უთხრა, რომ ის ფრონტის ხაზზე მიემართებოდა.
მანამდე, ანტიკორუფციულმა სააგენტოებმა, უკრაინის ეროვნულმა ანტიკორუფციულმა ბიურომ (НАБУ) და პროკურატურის სპეციალიზებულმა ანტიკორუფციულმა სამსახურმა (САП) უკრაინის პრეზიდენტის ოფისის ხელმძღვანელის საცხოვრებელ სახლში ჩხრეკა ჩაატარეს.
ერმაკი, რომელიც ზელენსკისთვის ერთ-ერთ ყველაზე სანდო ფიგურად ითვლებოდა, აღნიშნავდა, რომ მან გამომძიებლებს მის ბინაზე სრული წვდომა მისცა და გამოძიებასთან “სრულად თანამშრომლობს”. НАБУ-ს ერმაკის მიმართ კონკრეტული ბრალდებები ჯერ არ დაუსახელებია, თუმცა, როგორც ადგილობრივ მედიაში აღნიშნავენ, ის კორუფციული სქემა მიდასის მთავარი ორგანიზატორისა და ზელენსკის ყოფილი ბიზნესპარტნიორის, ტიმურ მინდიჩის ახლო გარემოცვის წევრად ითვლება.
ერმაკის სახლში ჩხრეკის დაწყებას კი კორუფციასთან კავშირში ბრალდებული ორი მოქმედი მინისტრის მიერ თანამდებობის დატოვება, ყოფილი ვიცეპრემიერის დაკავება და ენერგოსექტორთან დაკავშირებული კიდევ ხუთი პირის დაკავება უძღოდა წინ.
НАБУ-ს დირექტორმა, სემენ კრივონოსის თქმით, ეს დასაწყისია და მიდასის გამოძიების ფარგლებში საქმე გაფართოვდება და გაიზრდება ეჭვმიტანილთა რაოდენობაც.
10 ნოემბერს უკრაინის ანტიკორუფციულმა ბიურომ ეროვნული ატომური ენერგოგამომმუშავებელი კომპანია ენერგოატომიდან თანხების მითვისების მრავალშრიან კრიმინალურ სქემაში მონაწილე ათობით პირის სახლში ჩხრეკა ჩაატარა.
ჩხრეკები ოპერაცია მიდასის დასკვნითი ეტაპი იყო, გამოძიების, რომელსაც НАБУ-ს თანამშრომელები წელიწადნახევრის განმავლობაში ატარებდნენ და რომლის შედეგადაც გამოვლინდა სახელმწიფო ენერგეტიკის სფეროში მოქმედი კორუფციული სქემა გამოვლინდა, რომელშიც უკრაინის პრეზიდენტის, ვოლოდიმირ ზელენსკის ახლო გარემოცვის წევრები და უკრაინის მაღალი თანამდებობის პირები მონაწილეობდნენ.
გამოძიების თანახმად, კორუფციული სქემის მეშვეობით, სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული კომპანია ენერგოატომი 100 მილიონი დოლარით დაზარალდა [შესაძლოა, გამოძიების დასრულების შემდეგ ეს რიცხვი გაიზარდოს].
НАБУ-ს განცხადებით, საგამოძიებო მოქმედებების ფარგლებში, “სხვადასხვა სიტუაციაში გამოვლინდა” კორუფციაში ჩართული უკრაინის მთავრობის ოთხი წევრი.
კრიმინალური სქემის ხელმძღვანელად ანტიკორუფციული ბიურო ბიზნესმენ, ტიმურ მინდიჩს ასახელებს, რომელიც ვოლოდიმირ ზელენსკის ახლო მეგობარი და წარსულში მასთან ერთად სტუდია Квартал-95-ის თანამფლობელი იყო.
ანტიკორუფციული ბიუროს ცნობით, სწორედ მინდიჩმა და მისმა მეგობარმა, ოლექსანდრ ცუკერმანმა შექმნეს სისტემა, რომელიც კორუფციული სქემის მონაწილეებს საშუალებას აძლევდა, ენერგოატომის მიერ განხორციელებული შესყიდვების უმეტესობიდან ქრთამი მიეღოთ.
გამომძიებლების თქმით, მინდიჩი უკრაინიდან გასულ კვირას მისი სახლის ჩხრეკამდე რამდენიმე საათით ადრე გაიქცა. მისი ადგილსამყოფელი დღეს უცნობია და მას ამ საქმეზე საჯაროდ კომენტარი არ გაუკეთებია.
როგორ მუშაობდა კორუფციული სქემა?
ენერგოატომის კონტრაგენტი უკრაინის ატომურ ელექტროსადგურებში სამუშაოებს ასრულებდა ან საქონელს აწვდიდა, შემდგომში კი მას ენერგოატომისგან საქონლის ან მომსახურების სანაცვლოდ ანაზღაურება უნდა მიეღო, თუმცა, რეალურად, კონტრაგენტი ანაზღაურებას მხოლოდ მას შემდეგ იღებდა, რაც კორუფციულ სქემაში მონაწილე პირებს კონტრაქტის თანხის 10-15%-ს ქრთამის სახით გადაუხდიდა. უარის შემთხვევაში, კომპანიები ფინანსებს ვერ იღებდნენ და მომწოდებელთა სიიდან ამოვარდებოდნენ.
კორუფციულ სქემას მასში ჩართული პირები შლაგბაუმს უწოდებენ – ან სარგებლის ნაწილს გააზიარებდი, ან დახურულ კართან იდგებოდი.
კორუფციული სქემის მთავარ ორგანიზატორს, ტიმურ მინდიჩს გამოძიების ფარგლებში მოპოვებულ ჩანაწერებში მეტსახელით, კარლსონით მოიხსენიებდნენ, იუსტიციის ყოფილ მინისტრს, გერმან გალუშენკოს პროფესორად. მედიის ინფორმაციით, პროფესორი ენერგეტიკის სამინისტროზე გავლენას თანამდებობის დატოვების შემდეგაც ინარჩუნებდა, მის შემცვლელზე, სვეტლანა ჰრინჩუკზე გავლენით [გამოძიების შედეგების გამოქვეყნების შემდეგ ჰრინჩუკი მინისტრის პოსტიდან გადადგა], ასევე სამინისტროში მომუშავე არაერთი მის მიერ დანიშნული კადრის მეშვეობით.
გამოძიების მიხედვით, ფულის გათეთრების ოპერაციები კიევის ცენტრში მდებარე ოფისში მიმდინარეობდა, რომელიც საქმის კიდევ ერთ ფიგურანტის, ანდრეი დერკაჩის ოჯახს ეკუთვნოდა.
ანდრეი დერკაჩი უკრაინის უსაფრთხოების სამსახური ყოფილი უფროსის, ლეონიდ დერკაჩის შვილია. ის წლების განმავლობაში უკრაინის რადას წევრი იყო. გარკვეული დროის განმავლობაში კი ენერგოატომის ხელმძღვანელის პოსტსაც იკავებდა. დღეს ის სანქცირებულია აშშ-ს მიერ, როგორც რუსეთის აგენტი. რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ დერკაჩი რუსეთში გაიქცა, სადაც სენატორი გახდა.
კიევში მდებარე ოფისში კი ფულის გათეთრების საქმეს იგორ მირონიუკი, მეტსახელად რაკეტა და დმიტრი ბასოვი, იგივე ტენორი ხელმძღვანელობდნენ.
მირონიუკი, რომელიც დერკაჩის ყოფილი ასისტენტია, 2023 წლიდან გალუშენკოს მრჩევლის პოზიციას იკავებდა. სწორედ ამ პოზიციიდან დაიწყო მან ენერგოატომზე გავლენის მოპოვება.
ბასოვი კი გენერალური პროკურატურისა და სახელმწიფო ქონების ფონდის ყოფილი თანამშრომელია, რომელიც მოგვიანებით, ენერგოატომში უსაფრთხოების სამსახურის აღმასრულებელი დირექტორი გახდა. გამომძიებლები მას კომპანიის მთავარ ფინანსურ კონტროლიორად აღწერენ.
როგორც НАБУ-მ დაადგინა, ენერგოატომის ყველა შესყიდვას, პერსონალთან დაკავშირებულ გადაწყვეტილებებს და გადახდებს სწორედ რაკეტა და ტენორი აკონტროლებდნენ.
“სინამდვილეში, სტრატეგიულ საწარმოს (ენერგოატომი) არა ოფიციალური პირები, არამედ მესამე მხარეები მართავდნენ, რომლებსაც ფორმალური უფლებამოსილება არ გააჩნდათ, თუმცა, ე.წ. ზედამხედველების როლს ასრულებდნენ”. – აღნიშნულია НАБУ-ს პრესრელიზში.
НАБУ-ს ინფორმაციით, გათეთრებული ფულის განაღდების შემთხვევები გამომძიებლებმა, მათ შორის, აფრიკაში, ჩრდილოეთ ამერიკასა და რუსეთშიც კი გამოავლინეს.
გარდა ამისა, საქმის პროკურორებმა განაცხადეს, რომ კიდევ ერთი სფერო, რომელშიც მინდიჩი უკანონო საქმიანობას ეწეოდა, უკრაინის თავდაცვის ინდუსტრია იყო. პროკურორებმა ახსენეს მისი გავლენები ამ სფეროზე. უკრაინული მედიის ინფორმაციით, მინდიჩი, სავარაუდოდ, გავლენას ახდენდა ყოფილ თავდაცვის მინისტრზე, ამჟამად კი უკრაინის ეროვნული უშიშროებისა და თავდაცვის საბჭოს მდივანზე, რუსტემ უმეროვზე. თავად უმეროვი კორუფციულ სქემაში მონაწილეობას კატეგორიულად უარყოფს.
ანტიკორუფციულმა სააგენტოებმა ასევე განაცხადეს, რომ კორუფციული სქემის საშუალებით 1.3 მილიონი დოლარი და 100 000 ევრო ნაღდი ფულის სახით ზელენსკის კიდევ ერთმა ახლო მოკავშირემ, ყოფილმა ვიცეპრემიერმა ოლექსი ჩერნიშოვმა, რომელსაც კორუფციული სქემის მონაწილეები ჩე გევარას ეძახდნენ. სასამართლომ მას 60-დღიანი პატიმრობა უკვე მიუსაჯა. თავად ჩერნიშოვი ბრალდებებს უარყოფს.
მასთან ერთად უკვე დაკავებულია კიდევ ხუთი პირი, ენერგოატომის უსაფრთხოების სამსახურის ხელმძღვანელი [ბასოვი, იგივე ტენორი], ენერგეტიკის მინისტრის ყოფილი მრჩეველი [მირონიუკი, იგივე რაკეტა] და ე.წ. ფულის გათეთრების ოფისის სამი თანამშრომელი.
ზელენსკის მოთხოვნის შედეგად უკრაინის იუსტიციის მინისტრის თანამდებობა დატოვა სატელეფონო ჩანაწერებში მყოფმა გერმან გალუშენკომ, რომელიც წარსულში ენერგეტიკის მინისტრის თანამდებობასაც იკავებდა და ენერგეტიკის მინისტრის პოსტიდან გადადგა საქმის კიდევ ერთი ფიგურანტი, სვეტლანა ჰრინჩუკი.
სკანდალი განსაკუთრებით სენსიტიურია პრეზიდენტი ზელენსკისთვის მას შემდეგ, რაც ის მიმდინარე წლის ზაფხულში სწორედ იმ ანტიკორუფციული სააგენტოების გაუქმებას ცდილობდა, რომლებმაც კორუფციული სქემა გამოავლინეს.
უკრაინაში ზელენსკის მიმართ მთავრობის შემადგენლობის წმენდის მოთხოვნები სულ უფრო ხშირად ისმის. მისი პარტიის ერთ-ერთმა წევრმა, ფიოდორ ვენისლავსკიმ განაცხადა, რომ სკანდალის ფონზე თანამდებობა უნდა დატოვოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა, ანდერი ერმაკმა.
ოპოზიციონერი დეპუტატები კი მთავრობისა და ადმინისტრაციის სრული შემადგენლობის გადადგომას ითხოვენ.
tabula.ge
