როგორ ცვლის ტექნოლოგიები ადამიანის ტვინს

ჩვენი ტვინი არ არის დანადგარი, ის მუდმივად იცვლება იმის მიხედვით, თუ რით ვკვებავთ. დღეს ჩვენ მას ინფორმაციის, შეტყობინებების, ისტორიებისა და ციფრული მონაცემების ნაკადით ვკვებავთ. ეს არის ტექნოლოგიები, რომლებმაც დაგვაკავშირა სამყაროსთან და ნელ-ნელა გვაშორებს საკუთარი თავისგან. შესაბამისად, ჩნდება შეკითხვა: როგორ ცვლის ციფრული გარემო ჩვენს ტვინს? და როგორ შევინარჩუნოთ სიმშვიდე, კონცენტრაცია და გონებრივი ბალანსი მაშინ, როდესაც სამყარო უფრო მეტად ციმციმებს, ვიდრე ოდესმე?
როგორ ცვლის ტექნოლოგია ჩვენს აზროვნებას
ტელეფონი რეკავს. უბრალოდ უყურებთ ვინ გირეკავთ და შემდეგ ამოწმებთ თქვენს ელ.ფოსტას, ამინდის პროგნოზს, ხსნით შეტყობინებებს… და როდესაც გარკვეული დროის შემდეგ თავს აწევთ, აღარ იცით, რა გინდოდათ თავიდან. ნაცნობი სცენარია? თქვენ მარტო არ ხართ.
თანამედროვე ტექნოლოგიები ჩვენს ცხოვრებას ამარტივებს, მაგრამ ასევე ჩუმად აპროგრამებს კიდევაც მას. ტექნოლოგიები ცვლის ჩვენს ჩვევებს, კონცენტრაციის უნარს, მეხსიერებასა და აზროვნების წესს. მეცნიერები საუბრობენ იმაზე, თუ როგორ იცვლება ჩვენი ტვინი — ის ფაქტობრივად ეგუება ციფრულ გარემოს, მაგრამ ისეთ ფასად, რომელსაც ხშირად ვერ ვაცნობიერებთ.
მაგრამ ეს ცალმხრივია? როგორც აღმოჩნდა, არა. ჩვენ შეგვიძლია არა მხოლოდ გავიგოთ, არამედ შეგნებულად გამოვასწოროთ ის, თუ როგორ მოქმედებს ტექნოლოგია ჩვენს გონებაზე. საქმე არ არის სმარტფონების გამოგონებამდე არსებულ დროში დაბრუნებაში, არამედ მათთან ერთად ცხოვრების სწავლაში, რათა ტექნოლოგია გვემსახუროს და არა გვმართოს.
ტვინი ციფრულ ეპოქაში: რა ხდება სინამდვილეში?
ტვინი პლასტიკურია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის მუდმივად იცვლება და ეგუება ახალ ინიციატივებს. ეს შესანიშნავი ამბავია, მაგრამ ასევე გამოწვევაა. ციფრულ სამყაროში ჩვენ ყოველდღიურად ასობით, ზოგჯერ ათასობით გამოწვევას ვეჯახებით და ჩვენი ტვინი სწავლობს, ეგუება იმას, რასაც მისგან ვითხოვთ.
რას ნიშნავს ეს პრაქტიკაში? ჩვენ ვხდებით ნაკლებად მომთმენი, უფრო გვიჭირს გრძელ ტექსტებზე კონცენტრირება, ნაკლები მეხსიერება გვაქვს (ყველაფერი ონლაინაა), ვკარგავთ კავშირს ღრმად აზროვნების უნართან და ხშირად “ავტოპილოტზე” გადავდივართ. რა საჭიროა ინფორმაციის დამახსოვრება, როდესაც მისი მოძიება გუგლში ნებისმიერ დროს შეგიძლიათ?!
კვლევები აჩვენებს, რომ ერთდროულად რამდენიმე მოწყობილობის ხშირი გამოყენება (მაგალითად, ტელევიზორის ყურება ტელეფონზე სქროლვისას) ასუსტებს სამუშაო მეხსიერებას და კონცენტრაციის უნარს. ტვინი გადატვირთულია და ამოცანებს შორის გადართვა მას უფრო მეტად ღლის, ვიდრე ჩვენ ვვარაუდობთ.
რას იღებს და რას იძლევა ტექნოლოგია
როდესაც ვსაუბრობთ ტექნოლოგიების ჩვენს ტვინზე ზემოქმედებაზე, როგორც წესი, გვესმის გაფრთხილება. და სამართლიანადაც. ეკრანებთან დიდი დროის გატარება გავლენას ახდენს ჩვენს კონცენტრაციაზე, ძილის ხარისხზე, მეხსიერებასა და ინტერპერსონალურ ურთიერთობებზე.
რას იღებს ტექნოლოგია ჩვენგან? — ყურადღებას! შეტყობინებებით მუდმივი შეფერხებები ტვინის ყურადღების გაფანტვას იწვევს. რაც უფრო ხშირად გადავდივართ აპლიკაციებს შორის, მით უფრო რთულია თანმიმდევრულ აზროვნებაში ჩაძირვა.
გასათვალისწინებელია ძილის ფაქტორიც: ეკრანებიდან გამომავალი ლურჯი შუქი თრგუნავს მელატონინის, ძილის ჰორმონის, გამომუშავებას. ბევრი იძინებს ხელში ტელეფონით და დილით დაღლილი იღვიძებს, მიუხედავად იმისა, რომ საკმარისად დიდხანს ეძინა.
მეხსიერება: ძალიან ცოტა ადამიანს თუ ახსოვს ტელეფონის ნომრები ან დაბადების თარიღები. ჩვენ ციფრულ ასისტენტებზე ვართ დამოკიდებულნი, მაგრამ ეს ასევე ასუსტებს კოგნიტიურ ფუნქციას.
ემპათია: მოკლე შეტყობინებები ცვლის რეალურ საუბარს. ემოციური ნიუანსები ქრება და მათთან ერთად ქრება სხვა ადამიანის სიღრმისეულად აღქმის უნარიც.
რას გვაძლევს ტექნოლოგია?
საბედნიეროდ, ტექნოლოგიას ბევრი დადებითი მხარე აქვს. მას ასევე შეუძლია ჩვენი ტვინის სტიმულირება, თუ მას შეგნებულად გამოვიყენებთ.
განათლება: არასდროს ყოფილა ასეთი მარტივი ხარისხიანი ინფორმაციის, კურსებისა და პროფესიული ლექციების მოსმენა. ახლა ინტერნეტის წყალობით, მთელი ცხოვრება შეგვიძლია ვისწავლოთ.
კრეატიულობა: სწორად გამოყენებული ციფრული ინსტრუმენტები ავითარებს კრეატიულობას. შეგვიძლია შევქმნათ მუსიკა, ვიდეოები, დავაპროექტოთ, დავწეროთ, გავუზიაროთ და შთაგონება მივიღოთ.
კომუნიკაცია: თუ მას შეგნებულად გამოვიყენებთ, ტექნოლოგიას შეუძლია დაგვაკავშიროს მათთან, ვინც სხვა შემთხვევაში უბრალოდ მიუწვდომელი იქნებოდა.
სხვადასხვა აპლიკაცია და თამაში დაგეხმარებათ კოგნიტიური შესაძლებლობების: მეხსიერების, სივრცითი ორიენტაციის ან ლოგიკური აზროვნების გავარჯიშებაში.
რეალურად, მთავარია ბალანსი. ციფრული სამყარო უკვე აქ არის და კითხვა არ არის, გამოვიყენოთ თუ არა ის, არამედ როგორ.
პრაქტიკული რჩევები ციფრული ჰიგიენისთვის
კარგი ამბავი ის არის, რომ ტვინს აქვს ცვლილების შესანიშნავი უნარი. მას შეუძლია რეგენერაცია, ადაპტაცია და ხელახლა სწავლა. ამას ნეიროპლასტიკურობა ეწოდება. მიუხედავად იმისა, რომ ის ტექნოლოგიების გამო იცვლება, ჩვენ ასევე შეგვიძლია დავეხმაროთ მას სწორი მიმართულებით შეცვლაში. და არ არის აუცილებელი რევოლუციის მოხდენა, საკმარისია მცირე, მაგრამ თანმიმდევრული ნაბიჯები.
დაიწყეთ მარტივი კითხვით: რატომ ვიყენებ ახლა ტელეფონს? მოწყენილობაა? შფოთვა? რეალური მოთხოვნილება? მხოლოდ გაცნობიერება დაგეხმარებათ ავტომატიზმის დარღვევაში. დააწესეთ ზონები ან მომენტები ტექნოლოგიების გარეშე, მაგალითად, დილით ან საღამოს მაგიდასთან.
შეეცადეთ, კვირაში მინიმუმ ერთი დღით (ან ერთი შუადღით) გვერდზე გადადოთ ტელეფონი და გამორთოთ შეტყობინებები. თავიდან შეიძლება არასასიამოვნო იყოს, მაგრამ სწორედ ეს აჩვენებს, თუ რამდენად ძლიერად ვართ დამოკიდებულები. და რაც უფრო ხშირად ცდით ამას, მით მეტ თავისუფლებას მიიღებთ.
· გადახედვა კოსმოსი შეუძლიათ თუ არა ობობებს კოსმოსში ქსელების ქსოვა? — NASA-ს ექსპერიმენტი შეუძლიათ თუ არა ობობებს კოსმოსში ქსელების ქსოვა? — NASA-ს ექსპერიმენტი
· გადახედვა ფლორა და ფაუნა ბევრ პეპელას “მეორე თავი” აქვს — მეცნიერები ამის ახსნას გვთავაზობენ ბევრ პეპელას “მეორე თავი” აქვს — მეცნიერები ამის ახსნას გვთავაზობენ