იმ შემთხვევაში თუ უძრავი ქონების ბაზარზე აქტივობა მკვეთრად შეიცვლება, ეს შესაძლოა სისტემური რისკების დაგროვების წყარო გახდეს. სწორედ ამიტომ უძრავი ქონების სექტორი განსაკუთრებულ მონიტორინგს საჭიროებს. ამის შესახებ ეროვნული ბანკის 2023 წლის ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშშია აღნიშნული.
მარეგულირებელი მიუთითებს, რომ გაძვირებული ქირა ფინანსური სტაბილურობის მნიშვნელოვანი რისკის წყარო შეიძლება გახდეს, რამდენადაც ქირის ფასის კლების შემთხვევაში, ქირიდან მისაღები შემოსავლები შემცირდება, რაც მსესხებელთა გადახდისუნარიანობაზე უარყოფითად იმოქმედებს. ამ ფონზე ეროვნული ბანკი ფინანსურ ინსტიტუტებს რეკომენდაციას აძლევს, რომ კრედიტის გაცემის დროს, ქირიდან მისაღები შემოსავლების სტაბილურობის შეფასებისას აღნიშნული დინამიკა გაითვალისწინონ.
შესაბამის კითხვაზე საპასუხოდ „საქართველოს ბანკის“ გენერალური დირექტორი აცხადებს, რომ მათი მხრიდან გაცემული იპოთეკური სესხების დროს რისკები მაქსიმალურად გაანალიზებულია და ამ მხრივ რისკები არ არსებობს. რაც შეეხება სამომავლო ტენდენციებს, არჩილ გაჩეჩილაძე ვარაუდობს, რომ რეფინანსირების განაკვეთი შემცირდება, რაც დაკრედიტების მაჩვენებელს, ლარში გაცემული იპოთეკური სესხების კუთხით, გაზრდის.
„ღირსშესანიშნავია ის ფაქტი, რომ მიუხედავად ბოლო 2 წლის განმავლობაში საკმაოდ დიდი ზრდისა, ჩვენ ვხედავთ, რომ ტრანზაქციები ძლიერია და ისტორიულ ჭრილში ჯერ კიდევ დიდ მოთხოვნას ვხედავთ. არსებობს ფუნდამენტური მოთხოვნები, რომლის ფაქტორები დადებითი მომავლის იმედებს განაპირობებენ.
არსებობს როგორც დადებითი, ისე უარყოფითი ფაქტორები რომლებიც ამ მოთხოვნაზე ახდენენ გავლენას, გვაქვს ის რისკები რომელზედაც თქვენ ისაუბრეთ, თუმცა მეორე მხრივ გვაქვს მოლოდინი იმისა, რომ შემცირდება რეფინანსირების განაკვეთი, რომელიც დამატებითი იმპულსი იქნება მსესხებლებისთვის განსაკუთრებით ლარში იპოთეკების კუთხით.
საქართველოს ბანკის შემთხვევაში იპოთეკური დაფინანსება მზარდია, თუმცა გვინდა ბანკის დაფინანსების კუთხით მეტი როლი ვნახოთ, ვინაიდან, იმ შემთხვევები როცა ბანკი მონაწილეობს უძრავი ქონების დაფინანსების ნაწილში, საკმაოდ დეტალებში გადის რისკებს, რომელიც ამა თუ იმ პროექტს ახასიათებს. თითოეულ შემთხვევაში როცა ბანკი მონაწილეობს, ეს დამატებითი გარანტიაა ნებისმიერი მომხმარებლისთვის“, – უთხრა BMG-ის გაჩეჩილაძემ.
თბილისის საცხოვრებელი უძრავი ქონების ბაზარზე „გალტ & თაგარტმა“ ახალი კვლევის შედეგები წარადგინა, რომლის მიხედვითაც, ფაქტორების უმეტესობა, რომელიც დედაქალაქში უძრავი ქონების მოთხოვნას განაპირობებს ჯანსაღია და ზრდაზე დადებითად მოქმედებს.
კვლევის მიხედვით თბილისის უძრავი ქონების ბაზარზე მოთხოვნა ორ ძირითად კატეგორიად იყოფა: 1) საჭიროებაზე დაფუძნებული შენაძენი, რომელსაც ფუნდამენტური ფაქტორები განსაზღვრავს და 2) საინვესტიციო შენაძენი, რომლის მთავარი საფუძველი ქირით მიღებული შემოსავალი და კაპიტალის ნამატია.
