Fitch-მა საქართველოს საკრედიტო რეიტინგი “BB” დონეზე, პერსპექტივა კი “ნეგატიურზე” შეუნარჩუნა.
განახლებულ შეფასებაში სარეიტინგო სააგენტო ქვეყნის რეიტინგის ძლიერ და სუსტ მხარეებსაც განმარტავს. რეიტინგზე მოქმედი ფაქტორებიდან საერთაშორისო რეზერვებს ადა ქვეყანაში არსებულ პოლიტიკურ არასტაბილურობას გამოყოფს.
საერთაშორისო რეზერვების სუსტი პოზიცია: საერთაშორისო რეზერვები 2025 წლის აპრილში 4,52 მილიარდი აშშ დოლარი იყო (2,3 თვის მიმდინარე ანგარიშზე გადახდების ექვივალენტი), რაც აღდგენაა 2024 წლის ოქტომბერში თვის ჭრილში 13%-იანი ვარდნის შემდეგ, როდესაც საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა გაყიდა რეზერვები ვალუტის მხარდასაჭერად. თუმცა, კვლავ 17%-ით ჩამორჩება 2023 წლის აგვისტოს პიკს, ხოლო წმინდა საერთაშორისო რეზერვები 33%-ით დაბალია 2024 წლის სექტემბრის მაჩვენებელზე.
დაუყოვნებელი ლიკვიდობის რისკები დაბალია, მაგრამ სარეზერვო პოზიცია დაუცველია ბაზრის განწყობის მკვეთრი ვარდნის მიმართ, რომლის გამომწვევიც მაგალითად შეიძლება იყოს საქართველოში პოლიტიკური რისკების მკვეთრი ზრდა, რაც თავის მხრივ მაღალ დოლარიზაციას და კაპიტალის გადინებას გამოიწვევს. Fitch მოელის, რომ ეროვნული ბანკი გააგრძელებს უცხოური ვალუტის შესყიდვებს, რამაც შეიძლება შეამციროს ზეწოლა რეზერვებზე. Fitch-ის პროგნოზით, რეზერვები 2025-26 წლებში მიმდინარე ანგარიშის გადახდების საშუალოდ 2,2 თვის დასაფარად იქნება საკმარისი.
სუსტი საგარეო ფინანსები: შესადარ ქვეყნებთან შედარებით საქართველოს დიდი მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტი მუდმივი საკრედიტო სისუსტეა და სააგენტო ელის, რომ ასე გაგრძელდება. 2025-26 წლებში მაჩვენებელი მშპ-ს საშუალოდ 4.6% იქნება, რაც მეტწილად სასაქონლო მიმართულებით დეფიციტს უკავშირდება. შეფასების თანახმად, სერვისის ნაწილში პროფიციტს ტურიზმის სექტორი უზრუნველყოფს, რომელიც 2023-24 წლებში 12%-იანი საშუალოწლიური ტემპით იზრდებოდა. საქართველოს წმინდა საგარეო ვალი, რომელიც შეადგენს მშპ-ს 43%-ს 2024 წლის მდგომარეობით, თითქმის 3-ჯერ აღემატება “BB” რეიტინგის მედიანურ მაჩვენებელს, თუმცა რისკები შერბილებულია კომპანიებს შორის მაღალი დაკრედიტებით.
პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების ნელი შემოდინება: გასულ წელს FDI-ის შემოდინება წლიურად 34,5%-ით შემცირდა, მშპ-ს 4%-მდე, რაც სავარაუდოდ ასახავს ინვესტორების შეშფოთებას გაზრდილი პოლიტიკური რისკების შესახებ საკამათო საგარეო გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის მიღებისა და სადავო არჩევნების შემდეგ. წმინდა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების აღდგენა 2025-26 წლებში მშპ-ს საშუალოდ 3.8%-მდე იქნება (თუმცა ეს ჯერ კიდევ არასაკმარისია მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტის დასაფარად).
გაზრდილი პოლიტიკური რისკები: საქართველოს შიდა პოლიტიკური და სოციალური ფრაგმენტაცია გრძელდება, ოპოზიციამ პარლამენტს ბოიკოტი გამოუცხადა გასული წლის სადავო საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ. ასევე, აღნიშნავს, რომ პარლამენტმა მიიღო კანონმდებლობა, რომელიც ამკაცრებს წესებს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისთვის უცხოური გრანტების მიღების შესახებ და განიხილავს სხვა კანონს, რომელიც ფაქტობრივად აკრძალავს ძირითად ოპოზიციურ პარტიებს.
საქართველოს ევროკავშირთან გაწევრიანების მოლაპარაკებები ფაქტობრივად შეჩერებულია და აშშ-ს კონგრესი განიხილავს კანონს, რომლის მიღების შემთხვევაში, ქართველ მაღალჩინოსნებზე აშშ-ის სანქციების დაწესების რისკი გაიზრდება. ინსტიტუციური დამოუკიდებლობის რისკი შეიძლება გაფართოვდეს, თუ პოლიტიკური პოლარიზაცია გაუარესდება. სააგენტოს თანახმად, ამჟამად აშკარა არაა, თუმცა ეს ასევე რისკს უქმნის უცხოელი დონორებისგან ნაკადებს ან ეკონომიკურ შედეგებს.
ძლიერი ეკონომიკური ზრდა: სააგენტო აღნიშნავს, რომ ეკონომიკური ზრდა ძლიერი რჩება და 2025 წლის იანვარ-აპრილში 8.8% შეადგინა, რაც განპირობებულია მომსახურების სექტორის ძლიერი მაჩვენებლებით. Fitch-ის აზრით, პოტენციურმა ზრდამ, რომელიც ამჟამად შეფასებულია 4.8%-ზე, ბუსტი მიიღო ინვესტიციებით საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების, სტუმარმასპინძლობის, ტრანსპორტისა და სამშენებლო სექტორებში. Fitch 2025 წელს 5,6%-იან, 2026 წელს კი 5,2%-იან ზრდას ელის, პროდუქტიულობის გაუმჯობესებით.
ინფლაცია და მონეტარული პოლიტიკა: ადგილობრივი მოთხოვნა ძლიერია, მაგრამ ინფლაცია 2024 წელს სებ-ის მიზნობრივ 3%-ზე დაბალი დარჩა, თუმცა 2025 წლის მარტ-აპრილში მას გადააჭარბა, ნაწილობრივ საბაზისო ეფექტის გამო. 2025-26 წლებში ინფლაცია საშუალოდ 3.2% იქნება. სებ-მა 2024 წლის მაისიდან უცვლელად შეინარჩუნა მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი 8%-ზე და ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მას შეამცირებს. სარეიტინგო სააგენტო იმასაც მიუთითებს, რომ მონეტარული პოლიტიკის გადაცემა გარკვეულწილად შეზღუდულია დოლარიზაციის მაღალი დონით.
სტაბილური საჯარო ფინანსები: საქართველო საბიუჯეტო მიზნებს გადაჭარბებით ასრულებს. Fitch მოელის, რომ ბიუჯეტი ზოგადი დეფიციტი 2025-26 წლებში მშპ-ს საშუალოდ 2.3%-ს შეადგენს. მთლიანი სამთავრობო ვალი მშპ-სთან დაეცა 10-წლიან მინიმუმამდე, 36.1%-მდე 2024 წლის ბოლოს, რასაც დაეხმარა მშპ-ს ძლიერი ნომინალური ზრდა. Fitch-ის პროგნოზით მაჩვენებელი საშუალოდ 35.8%-მდე იქნება 2025-2026 წლებში.
