სამხრეთ ფლორიდის უნივერსიტეტისა და ფლორიდის ატლანტიკური უნივერსიტეტის მეცნიერებმა აღმოაჩინეს პათოგენი, რომელმაც კაცობრიობის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე სასიკვდილო პანდემია გამოიწვია.
მეექვსე საუკუნეში, ხმელთაშუაზღვისპირეთში გავრცელდა ე.წ. იუსტინიანეს ჭირი, რომელმაც დაახლოებით 91 მილიონი ადამიანი იმსხვერპლა, მათ შორის დაახლოებით 25 მილიონი ევროპაში. კონსტანტინოპოლში პანდემიის დროს მოსახლეობის ორი მესამედი დაიღუპა.
1500 წლის განმავლობაში მეცნიერება ეყრდნობოდა დამანგრეველი დაავადების აღმწერ წერილობით წყაროებს. თუმცა, მეცნიერებმა ვერასდროს იპოვეს ჭირის რაიმე მყარი ბიოლოგიური მტკიცებულება.
აღმოჩენა, რომელსაც შეუძლია დაამტკიცოს, რომ იმ დროს ხმელთაშუა ზღვის მცხოვრებლები ჭირს წააწყდნენ, შესაძლებელი გახდა იორდანიაში, ჯერაშის ძველი რომაული იპოდრომის ნანგრევების ქვეშ ნაპოვნი მასობრივი საფლავის აღმოჩენის წყალობით.
რვა ადამიანის კბილის შესწავლით, მკვლევრებმა შეძლეს ბაქტერია Yersinia pestis-ის დნმ-დან იზოლირება. ეს არის ჭირის ბაცილი, რომელიც იწვევს ბუბონურ ჭირს, მაგრამ ასევე შეუძლია გამოიწვიოს ჭირის პნევმონია და სეპტიცემიური ჭირი.
იგივე ბაქტერია მოგვიანებით გახდა შემდგომი ჭირის პანდემიების, მათ შორის მე-14 საუკუნეში ე.წ. შავი ჭირის, მიზეზი. მხოლოდ 1348 წელს მან თითქმის 15 მილიონი ადამიანი იმსხვერპლა – ევროპის მთელი მოსახლეობის მეოთხედი.
შედეგები მიუთითებს სწრაფ და სასიკვდილო აფეთქებაზე, რაც თანხვედრაშია მასობრივი სიკვდილიანობის ისტორიულ ცნობებთან.
ჭირის ეს ფორმა ძირითადად ვრცელდება რწყილების მეშვეობით, რომლებიც აინფიცირებენ მღრღნელებს (განსაკუთრებით ვირთხებს, რომლებიც ადამიანებთან მჭიდრო კონტაქტში ცხოვრობენ) და ასევე შეიძლება პირდაპირ ადამიანიდან ადამიანზე გადავიდეს პნევმონიული ფორმით. მრავალი ისტორიული წყარო აღწერს დაავადების სწრაფ პროგრესირებას, როდესაც ერთი შეხედვით ჯანმრთელი ადამიანი იღუპებოდა ინფექციის დღეს, სანამ რაიმე კლინიკური ნიშანი გამოვლინდებოდა.
ჭირი კვლავ საფრთხეს უქმნის კაცობრიობას. ჯანმო-ს მონაცემებით, 1989 წლიდან 2004 წლამდე 24 ქვეყანაში დაახლოებით 40 ათასი შემთხვევა დაფიქსირდა.
