მზარდი მოთხოვნა და ფრაგმენტული მიწოდება – რა ვითარებაა სასაწყობე უძრავი ქონების ბაზარზე?

ს” სამრეწველო და ლოგისტიკური უძრავი ქონების ბაზრის კვლევის თანახმად, ბოლო წლებში საწყობებსა და ლოგისტიკასთან დაკავშირებულ სერვისებზე მოთხოვნა გაიზარდა მომატებული სატრანზიტო ნაკადების და ადგილობრივი მოთხოვნის გამო. ამ ფონზე, კი ასევე გაიზარდა სამშენებლო ნებართვების რაოდენობა საწყობებზე.
2019-2023 წლებში თბილისში 175 საწყობის მშენებლობის (325 229 კვ.მ) ნებართვა გაიცა, საიდანაც უმეტესობა გამოყენებულია. 2024 წლის პირველ ნახევარში კი 28 საწყობის მშენებლობის ნებართვა გაიცა, რომლის ტევადობაც 40%-ით აჭარბებს 2023 წლის ჯამურ მაჩვენებელს. თბილისის გარდა მიწოდების ზრდის მოლოდინია ბათუმსა და ქუთაისში, სადაც 2019 წლიდან 15 ნებართვა გაიცა. რუსთავში კი ბოლო წლებში ბევრი ნებართვა არ გაცემულა და უმეტესად ნებართვები მესაკუთრის პირადი განკარგვისთვის გამოსაყენებელ ობიექტებს მოიაზრებდა.
კვლევის თანახმად, სასაწყობე უძრავი ქონების ბაზარი საქართველოში ძირითადად არაორგანიზებული და ფრაგმენტულია, სადაც დომინირებს მრავალი მცირე ოპერატორი.
სასაწყობო ობიექტების სავარაუდო ჯამური გასაქირავებელი ფართობი დაახლოებით 2.2 მილიონი კვადრატული მეტრია, საიდანაც 33% ხელმისაწვდომია იჯარისთვის, ხოლო 67% მფლობელის მიერ გამოიყენება.
იჯარით გასაცემი საწყობების 68% თბილისშია თავმოყრილი, შემდეგ მოდის ქუთაისი (17%), (5%) და (5%).
ქვეყნის მასშტაბით საწყობების საშუალო დატვირთვის მაჩვენებელი 57%-ია. იქ, სადაც სრული სერვისის მიმწოდებელი ლოგისტიკური კომპანიების მიერ უზრუნველყოფილი მომსახურების კონტრაქტებია, დატვირთვის მაჩვენებელი შედარებით მაღალია.
თბილისში იჯარით გასაცემი ფართობი 393 369 კვადრატული მეტრია, ძირითადად კონცენტრირებულია სამგორში (45%), ნაძალადევში (23%) და ისანში (11%). საწყობების დატვირთვის მაჩვენებელი არის დაახლოებით 77%, პოტენციურად მაღალი მომსახურების ხელშეკრულებების გამო. საშუალო ქირა მერყეობს $3-დან $5-მდე კვადრატულ მეტრზე, დღგ-ს და მომსახურების საფასურის გარეშე, A კლასის ობიექტების განაკვეთები კი კვადრატულ მეტრზე $7-მდე იზრდება.
ქუთაისში, სასაწყობე ბაზარი ძირითადად წარმოდგენილია ტრადიციული ობიექტებით, რომლებიც ორიენტირებულია წარმოებაზე, აწყობასა და შენახვაზე, ქუთაისის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის (თიზ) მხარდაჭერით. აქ საშუალო ქირა კვ.მ-ზე $2-დან $2.5-მდეა, დატვირთულობის კოეფიციენტი კი 36%-ს შეადგენს.
ფოთი წარმოადგენს სასიცოცხლო ლოგისტიკურ და სამრეწველო ცენტრს შავი ზღვის სანაპიროზე, რომელშიც არის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა და მრავალი ტერმინალი და სატრანზიტო კომპანია, რომლებიც პრიორიტეტს ანიჭებენ ლოგისტიკურ მომსახურებას და უზრუნველყოფენ ტვირთბრუნვის სწრაფ მაჩვენებელს გრძელვადიანი იჯარის ხელშეკრულებებთან შედარებით. შესაბამისად, ფოთში დატვირთულობის საშუალო მაჩვენებელი დაახლოებით 21%-ია, თუმცა რეალური ათვისება შეიძლება იყოს უფრო მაღალი ტვირთის მნიშვნელოვანი მოცულობის გამო.
ბათუმში ქირა 3-დან 6 დოლარამდე მერყეობს მ.კვ.-ზე და დატვირთულობის მაჩვენებელი 39%-ია.
რუსთავის სასაწყობე ბაზარი ხასიათდება მცირე, არაორგანიზებული მოთამაშეებით, რომლებიც ორიენტირებულნი არიან მანქანების პარკირებაზე და არა სპეციალურ ლოგისტიკურ ობიექტებზე, რაც მიუთითებს მომავალი ზრდის შესაძლებლობებზე.
2023 წელს სასაწყობო მოცულობაზე სავარაუდო მოთხოვნამ 38,6 მლნ კუბურ მეტრს მიაღწია. 2024 წელს ვაჭრობისა და ტრანზიტის მოცულობის გაუმჯობესებამ განაპირობა სასაწყობე ფართის საჭიროების 11.6%-იანი ზრდა. “ კაპიტალის” თანახმად, მომავალში, სასაწყობო სიმძლავრეებზე მოთხოვნა გაიზრდება 9%-იანი წლიური ზრდის ტემპით 2025-დან 2028 წლამდე, რაც მიუთითებს მდგრად აღმავალ ტენდენციაზე.