რუსეთის მიერ ოკუპირებული უკრაინის ტერიტორიებიდან უკრაინის მოქალაქეებს, რომლებსაც ე.წ. “ფილტრაცია” არ გაუვლიათ, თვეობით აყოვნებენ რუსეთის როსტოვის ოლქში, ტაგანროგში მდებარე ერთ-ერთი სასტუმროს ტერიტორიაზე. ამ ცნობას ავრცელებს უფლებადამცველი პროექტი “პოლიტმატიმართა დაცვა. მემორიალი”, საკუთარ წყაროებზე დაყრდნობით. უფლებადამცველები ამ პრაქტიკას უკანონოს უწოდებენ – იუწყება “ნასტოიაშჩეე ვრემია”.
უფლებადამცველთა ცნობით, უკრაინელები დაკავებული ჰყავთ ლტოლვილთა დროებითი დასახლების პუნქტში, სასტუმროს ტერიტორიაზე. მათ ჩამორთმეული აქვთ დოკუმენტები და ტელეფონები.
ზოგიერთი უკრაინელი ამ ტერიტორიაზე რჩება რამდენიმე თვიდან ერთ წლამდე დროის განმავლობაში. პუნქტში რეგულარულად მყოფ პირებს უცხადებენ, რომ მათ წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმეებია აღძრული, მათ შორის ჯაშუშობის მუხლით – წერენ უფლებადამცველები. ამის შემდეგ, უფლებადამცველთა მონაცემებით, დაკავებულები გადაჰყავთ როსტოვის დონეცკში მდებარე საგამოძიებო იზოლატორში. ამ დაწესებულებაში მყოფი უკრაინელი სამხედრო ტყვეები წამების შესახებ იუწყებიან.
ერთ-ერთმა რუსმა უფლებადამცველმა ანონიმურობის დაცვის პირობით The Insider-ს დაუდასტურა, რომ სასტუმრო “ტაგანროგში” უკრაინელების დაკავების შესახებ მან ჯერ კიდევ 2023 წლის შემოდგომაზე იცოდა. ამ პირის თქმით, მაშინ იქ დაკავებული ჰყავდათ უკრაინელი, რომელიც მანამდე ე.წ. დონეცკის სახალხო რესპუბლიკაში იყო ტყვე. გათავისუფლების შემდეგ იგი შეეცადა საკონტროლო-გამშვები პუნქტის გავლით შესულიყო როსტოვის ოლქში, მაგრამ “ფილტრაცია” ვერ გაიარა, იგი დააკავეს და სასტუმროში განათავსეს, 2024 წლის ზაფხულამდე.
უკრაინული ჰუმანიტარული ინიციატივის, “ძიება. ტყვე” თანამშრომლები ყვებიან, რომ რუსეთის ხელისუფლებას შექმნილი აქვს საიდუმლო ციხეების სისტემა უკრაინის სამოქალაქო და სამხედრო პირებისთვის. როგორც “ნასტოიაშჩეე ვრემიას” ადვოკატმა და ინიციატივის თანადამფუძნებელმა, ნიკოლაი პოლოზოვმა უთხრა, უწინ მიიჩნევდნენ, რომ უკრაინელი ტყვეები რუსეთში განთავსებული ჰყავდათ სასჯელაღსრულების ფედერალური სამსახურის ინფრასტრუქტურის ბაზაზე, თუმცა უფლებადამცველებმა შემდგომში შეიტყვეს დროებითი დაკავების გარკვეული ცენტრების თაობაზე “პირთათვის, რომლებიც დააკავეს საგანგებო სამხედრო ოპერაციისთვის წინააღმდეგობის გამო”. ეს განსაზღვრება იურიდიული არ არის, რუსეთის კანონმდებლობაში ამგვარი ცნება არ არსებობს. “არ არის სტატუსი – არ არის არანაირი უფლებრივი გარანტიები ამ ადამიანებისთვის. არ არის სპროკურორო მეთვალყურეობა, მიმოწერის შესაძლებლობაც კი. ისინი გარე სამყაროსგან მოწყვეტილები ჰყავთ დაკავებული” – ამბობდა პოლოზოვი.
უკრაინელთა უფლებრივი სტატუსის გარეშე დაკავება, უფლებადამცველთა შეფასებით, არღვევს საერთაშორისო ჰუმანიტარულ ნორმებს – ჟენევის მესამე კონვენციის განსაზღვრებას, რომელიც სამხედრო ტყვეების უფლებებს იცავს და მეოთხის, რომელიც მშვიდობიანი მოსახლეობის უფლებების დაცვას მიემართება.
ფორუმი
