“ეს იყო უკანონო დაკავება” – უფლებადამცველი ზაალ ჩხეიძის პოლიციის განყოფილებაში გადაყვანასა და ჯარიმის გამოწერაზე

თავისუფალი უნივერსიტეტის ასისტენტ-პროფესორი, მთარგმნელი და ფილოლოგი ზაალ ჩხეიძე თავის ფეისბუკის გვერდზე წერს, რომ გუშინ, 6 მარტს, აქციის შემდეგ ოპერის მიმდებარედ ავტობუსის გაჩერებაზე მყოფი, წიგნის კითხვისას პოლიციამ დააკავა. აღმაშენებლის გამზირზე არსებულ პოლიციის განყოფილებაში დაახლოებით ორსაათიანი დაყოვნების შემდეგ ორი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი გადასცეს ჯამში 7 ათასლარიანი ჯარიმით.
ზაალ ჩხაიძე თავის ამბავს, ფეისბუკის გვერდზე ვრცელ პოსტს უძღვნის.
“11:16-ზე პოლიციამ მოგვიწოდა დავშლილიყავით და დავიშალეთ. წამოვედი ფეხით, როგორც ხშირად და ოპერის წინ, რადგან 11 წუთი ეწერა ავტობუსის მოსვლას, გავჩერდი და დაველოდე, ვკითხულობდი წიგნს. ჩემმა სტუდენტებმა და მეგობრებმა იციან წიგნის კითხვის მიმართ ჩემი აკვიატებული დამოკიდებულება, აქციებზე თან მაქვს ხოლმე რომელიმე წიგნი, გზაში ვკითხულობ, ძალიან შველის ნერვებს. ამჯერად ვკითხულობდი დიდებული ავტორის Noel Riley Fitch-ის კეთილ და ლამაზ წიგნს Sylvia Beach and the Lost Generation.
ის იყო დავასრულე ეპიზოდი სილვია ბიჩის, ადრიან მონიეს, ვალერი ლარბოსა და ლეონ-პოლ ფარგის მეგობრობის შესახებ, რომ ჩემ გვერდით, რუსთაველზე, გაჩერდა დაბურულშუშებიანი მანქანა, უნდა ვაღიარო, მანქანა მხოლოდ მას შემდეგ შევამჩნიე, როცა სამი კაცი მოვიდა, ერთ-ერთი ნიღბიანი. ერთმა საბუთი მაჩვენა და ზრდილობიანი, თუმცა მტკიცე ხმით, მითხრა, უნდა გამოგვყვეთ. ყველაფერი ცხადი იყო. ყოველგვარი ახსნა-განმარტების, უფლებების გაცნობის ან დარეკვის უფლების გარეშე ჩავსხედით მანქანაში და ხმის ამოუღებლად ვიმგზავრეთ აღმაშენებლის გამზირზე მდებარე პოლიციის განყოფილებამდე. გადმოსულები ავედით განყოფილებაში, კიბეებზე ნიღბიანს არცთუ თავდაჯერებულად, თუმცა ღონივრად ჰქონდა მკლავში ჩემთვის ხელი ჩავლებული.
აქამდეც და ამის შემდეგაც ყველაფერი ხდებოდა ორივე მხრიდან ძალიან თავაზიანად (მე ზემოიმერელი ვარ, მოგეხსენებათ, და თავაზიანობა გულს მიჩუყებს), თქვენობით, მობრძანდით, დაბრძანდით. დაახლოებით საათნახევრის განმავლობაში ეს ადამიანები არკვევდნენ, ვინ ვიყავი, გადამიღეს სურათები, ელაპარაკებოდნენ გვერდზე ოთახში ტელეფონით სხვა ადამიანებს, მოახსენეს, ვინ დააკავეს (ამბობს, რომ პროფესორი ვარ). არკვევდნენ, რა უნდა ჩაეწერათ, რომელი ჯარიმა უნდა გამოეწერათ. სამწუხაროდ, მიუხედავად, ჩემი რამდენიმეგზის თხოვნისა, რომ მოეცათ უფლება, დამერეკა (სახლში ან ადვოკატთან), ეს უფლება არ მიმიღია, არ მომცეს უფლება არც შემომავალ ზარებზე მეპასუხა. პირველი პასუხი შედარებით ხისტი იყო, როცა დრო იქნება, მოგცემთ. სხვები უფრო მორიდებული: ჩემი გადასაწყვეტი არ არის, ათ წუთში გაგიშვებთ.
საბოლოოდ, არასრულ ორ საათში გამათავისუფლეს, უკან ისევ იმ ახალგაზრდამ გამომაცილა, დაკავებისას ნიღაბი რომ ეკეთა, ამჯერად უკვე უნიღბოდ იყო, ჯერ კიდევ ოთახში მალევე მიუთითეს, მოიხსენი, რატომღა გიკეთიაო. კარი გამიღო და კარგად ბრძანდებოდეთო მითხრა, მეც, კარგად ბრძანდებოდეთ-მეთქი, არ დავიხიე უკან.
ასე დავშორდით ერთმანეთს, შეხვედრასთან შედარებით გაცილებით მშვიდად და თავაზიანად, ორი საჯარიმო ქვითრით და კეთილი სურვილებით. ჰო, დამავიწყდა, ნივთმტკიცებად ქართულმა პოლიციამ დაიტოვა ჩემი საყვარელი ლურჯი კაშნი. რაც მართალია, მართალია, კაშნის დაბრუნებას დამპირდნენ.
ჰოდა, რატომ ვწერ ახლა ამას. ამის შემდეგ იცოდეთ, რომ რუსთაველის გამზირზე ოპერის წინ წიგნს თუ კითხულობთ, მით უფრო პარიზზე და ევროპაზე, შეიძლება დაგაკავონ, დაგაჯარიმონ და თქვენი ლურჯი კაშნი ჩამოგართვან ნივთმტკიცებად.
დღეს ისევ გვიან ვიქნები აქციაზე, ახლა ლექციებზე მივდივარ, ბევრი მაქვს, აქედან ოთხში ,,პატრიარქის შემოდგომაზე“ უნდა ვილაპარაკოთ.
თქვენ დაგექცათ ოლიგარქია!”, – წერს ზაალ ჩხეიძე ფეისბუკგვერდზე.
როგორც ის ეუბნება რადიო თავისუფლებას, აპირებს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის გასაჩივრებას და გამოთქვამს ვარაუდს, რის გამო შეიძლება მისით დაინტერესებულიყვნენ:
“ორი ვარიანტია – მათ, სავარაუდოდ, ჰქონდათ რაღაც ტიპის აღწერილობა, ზოგადი – ასე და ასე ჩაცმული ადამიანი მოეძებნათ, არ იცოდნენ ვინაობა და იქ არკვევდნენ ვინ ვიყავი, სახელი-გვარი მკითხეს და ა.შ. მეორე ვარიანტი არის ის, რომ მე ჩვეულებრივ ვარ ხოლმე ჩანთით და ვფიქრობ, ვარაუდობდნენ, რომ ამ ჩანთაში რაიმე კანონსაწინააღმდეგო მქონოდა. ჩანთიდან რომ ამოიღეს წიგნები, ფანქარი და სათლელი, აშკარად ეძებდნენ ფარულ ჯიბეს ან რაღაცას, სადაც რაიმე იქნებოდა დამალული. პირველი ვერსიისკენ უფრო ვიხრები, ვფიქრობ, ნერვები მოეშალათ, რომ ვიღაც ადამიანი ჰუდით, კაშნეთი დადის აქციაზე და ვერ ხვდებიან, ვინ არის ეს ადამიანი”, – ამბობს ზაალ ჩხეიძე.
მის ინტერესებს არასამთავრობო ორგანიზაცია “ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია” (საია) იცავს.
როგორც საიას იურიდიული დახმარების ცენტრის ხელმძღვანელი ვერიკო ჯგერენაია ეუბნება რადიო თავისუფლებას. ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმის გამოსაწერად პოლიციის მხრიდან მსგავსი მოქმედების აუცილებლობა არ არსებობდა და ყველა ნაწილში მოქმედება იყო უკანონო.
მათ ზაალ ჩხაიძისთვის არ განუმარტავთ მისი უფლებები, არ აუხსნიათ – სად და რატომ მიჰყავდათ.
“პირის იდენტიფიცირება ადგილზე შეეძლოთ და ადგილზევე შეეძლოთ გადაეცათ ეს ოქმი. ობიექტური საჭიროება, წაეყვანათ განყოფილებაში, არ არსებობდა და არანაირ სამართლებრივი ჩარჩოებში და ფარგლებში არ ჯდება”, – ამბობს ვერიკო ჯგერენაია, რომლის განმარტებითაც, მიუხედავად იმისა, რომ პოლიცია ზაალ ჩხეიძის განყოფილებაში მიყვანას, მის იქ დაყოვნებას, ახლობლებისთვის და ოჯახის წევრებისთვის დარეკვის უფლების შეზღუდვას არ უწოდებს დაკავებას, ეს სინამდვილეში არის უკანონო დაკავება. და პოლიციის მოქმედებას ახასიათებს, როგორც “რეპრესიულ ღონისძიებას”, მიმართულს პროდასავლური აქციების მონაწილეების წინააღმდეგ “მსუსხავი ეფექტისთვის”.
საია ზაალ ჩხეიძისთვის გამოწერილ საჯარიმო ოქმებს გაასაჩივრებს. მას 6 მარტს რუსთაველის გამზირზე გზის უკანონო გადაკვეთა და აქციაზე სახის დაფარვას ედავებიან, რისთვისაც ორი ჯარიმა გამოუწერეს – ერთი 5-ათასლარიანი, მეორე კი 2-ათასლარიანი.
“რა მონაკვეთში და რა დროს ედავებიან გზის გადაკეტვას. ჩვენთვის უცნობია, იმიტომ რომ იმ მომენტში, როცა დააკავეს, – კი ეუბნებიან, რომ ეს არ იყო დაკავება, მაგრამ ეს არის უკანონო დაკავება, – ამ დროს უკვე არ იყო გზის გადაკეტვის ტერიტორიაზე, უკვე წასული იყო. სახის დაფარვის კანონის ფარგლებშიც, უკანონოა რაც გააკეთეს, სიცივესა და ქარში ადამიანს ეკეთა კაშნე და ეს ჩათვალეს, რომ იყო სახის დამალვის მცდელობა”, – ამბობს ვერიკო ჯგერენაია.
მომხდართან და პოლიციელების მოქმედების მართლზომიერებასთან დაკავშირებული შეკითხვით რადიო თავისუფლებამ შსს-ს მიმართა. უწყებიდან მიღებული პასუხის შემთხვევაში მასალა განახლდება.
28 ნოემბერს დაწყებული პროდასავლური საპროტესტო აქციების ფონზე, მმართველმა პარტიამ “ქართულმა ოცნებამ” გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლების შემზღუდავი რამდენიმე საკანონმდებლო ცვლილება მიიღო. მათ შორის აიკრძალა აქციებზე პიროტექნიკის და სახის დამფარავი საშუალებების გამოყენება, გაიზარდა ჯარიმების ოდენობა.
უკვე 100 დღეა, 28 ნოემბრიდან, თბილისსა და სხვა ქალაქებში მიმდინარეობს პროევროპული აქციები. პროტესტის უწყვეტი ტალღა მოჰყვა „ქართული ოცნების“ განცხადებას, რომლის თანახმადაც, მათ გადაწყვიტეს, რომ „2028 წლამდე“ დღის წესრიგში არ დააყენონ ევროკავშირთან გაწევრებაზე მოლაპარაკებების გახსნა.
დემონსტრანტები მსვლელობებითა და პერფორმანსებით გამოხატავენ პროტესტს. ისინი ითხოვენ ახალ საპარლამენტო არჩევნებს და აქციებზე დაკავებულების გათავისუფლებას. დემონსტრანტები მიიჩნევენ, რომ პროევროპული აქციების დროს დაკავებული ყველა პირი რეჟიმის ტყვეა.