ეკონომისტ პაატა ბაირახტარის შეფასებით, უძრავი ქონების ადგილობრივ ბაზარზე ცვლილებები უკვე აშკარაა – ბინების იჯარაზე ფასები ერთ წელში 30%-ით შემცირდა, ხოლო დეველოპერული პროექტების დაკრედიტება ფაქტობრივად შეჩერებულია.
კომერციული ბანკების სიფრთხილე სამშენებლო სექტორში არსებული ზედმეტი მიწოდებით და მიგრანტების ეფექტის შესუსტებით არის განპირობებული.
მიუხედავად იმისა, რომ ბინების ფასები ჯერ კიდევ არ შემცირებულა, მათი ზრდის ტემპი უკვე შენელდა. ბაირახტარი “კომერსანტთან” გამორიცხავს, რომ ფასები 10-15 წლის წინანდელ დონემდე დაკორექტირდება, თუმცა მისი თქმით, უძრავ ქონებაზე ფასის კლება გარდაუვალია.
„არა მხოლოდ სამომხმარებლო და იპოთეკურ სესხებზე, არამედ მსუბუქად რომ ვთქვათ, დეველოპერულ სესხებზეც კი, საბანკო სექტორი უკვე თავს იკავებს. რამდენიც არ უნდა ილაპარაკოს დეველოპერულმა სექტორმა, რომ ყველაფერი რიგზეა, მონაცემები და რიცხვები ზუსტი მეცნიერებაა და გვაჩვენებს რეალურად რა ხდება. ბოლო წლების განმავლობაში ისედაც ჩანდა, რომ მაღალი მიწოდება გვქონდა სამშენებლო სექტორში და ამ ყველაფერს გარკვეული არაბუნებრივი მოთხოვნას პასუხობდა, რომელიც ძირითადად რუსი და უკრაინელი მიგრანტების ფონზე შეიქმნა. ამ მოთხოვნის მკვეთრი შემცირების ფონზე, მიწოდება ვერ შემცირდა, რადგან შედარებით ნაკლებად ელასტიკურია. თუმცა, უნდა ვთქვა, რომ ჩვენი სამშენებლო სფეროს წარმომადგენლებს არც უზრუნიათ, რომ მიწოდება მოთხოვნის შესაბამისად შემცირებულიყო. თუ დავაკვირდებით, სამშენებლო ბიზნესში მიწოდება მოთხოვნას მნიშვნელოვნად აღემატება. მართალია, ფასები არსებითად არ შემცირებულა, მაგრამ ჯერ კიდევ გასულ წელს ფასების ზრდის ტემპი შემცირებას აჩვენებდა და ეს მკვეთრად ჩანს იჯარის შემთხვევაში, სადაც ერთი წლის განმავლობაში ფასები დაახლოებით 30%-ით შემცირდა. კომერციული ორგანიზაციები, ცხადია ამ პროცესს აკვირდებიან და დეველოპერული პროექტების დაკრედიტება, ფაქტობრივად შეჩერებულია.
ბანკები ზოგადად, სიფრთხილეს იჩენენ და არაუზრუნველყოფილი დაკრედიტებიდან თავს იკავებენ. საბოლოო ჯამში, კომერციულ ბანკების ეს სიფრთხილე ჩემთვის სავსებით გასაგებია, არსებული მოცემულობის გათვალისწინებით.
თბილისში ბინების ფასი, ევროპაში ერთ-ერთ ყველაზე მაღალ ნიშნულზეა. პირდაპირ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ქართველი, საშუალო შემოსავლის მქონე ადამიანისთვის თბილისში ბინის შეძენა ძალიან რთულია. საქართველოში, ბინები გაყიდვა სამი მიმართულებით ხდებოდა: მიგრანტების ეფექტით, ქართველი ემიგრანტები და წმინდა კომერციული მიზნით, ადამიანები, რომლებიც გასაქირავებლად ყიდულობდნენ ბინებს.
იჯარაზე ფასების ვარდნა ნიშნავს, რომ ჩვენი მოქალაქეების მიერ დაინვესტირებული თანხები ისეთი ლიკვიდური აღარ იყო, როგორც თავიდან და ისეთი შემოსავლიანი აღარაა, შესაბამისად, ამ კომერციული აქტივის მიმართ ინტერესი შემცირებულია. შესაბამისად, ვისაც ასეთი ინვესტიციები ჰქონდა, ცდილობენ აქტივები მოიშორონ და თანხა უფრო მაღალი ლიკვიდურობის მქონე აქტივში დააბანდონ. ეს ყველაფერი მიწოდებას კიდევ უფრო ზრდის, საბოლოო ჯამში კი ფასების შემცირებას იწვევს. არ ველოდები, რომ ფასები 10-15 წლის წინანდელ ნიშნულს დაუბრუნდება, მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში, დაიკლებს“,- აღნიშნა პაატა პაირახტარმა „კომერსანტთან“ ინტერვიუში.
პ.ს 2024 წლის თებერვლის მონაცემებით, ვადიანი დეპოზიტები შემცირდა 429.98 მილიონი ლარით, ანუ 1.57%-ით (გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე 0.63%-ით შემცირდა), ხოლო მოთხოვნამდე დეპოზიტები 548.13 მილიონი ლარით, ანუ 1.74%-ით შემცირდა (გაცვლითი კურსის ეფექტის გარეშე შემცირდა 0.67%-ით).
რაც შეეხება იპოთეკურ სესხებს, ახალი იპოთეკური სესხების რაოდენობა წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 18.5%-ით შემცირდა.
