“იმდენი დაჭრილია ჩამოყვანილი, რომ მოსკოვის სამხედრო ჰოსპიტლებში ადგილები აღარ არის, სპეციალურად ათავისუფლებენ სამოქალაქო კლინიკების შენობებს”

უკ­რა­ი­ნა­ში შეჭ­რის და ომის გა­ჩა­ღე­ბის გამო ოკუ­პანტ რუ­სეთს უპ­რე­ცე­დენ­ტო სა­ერ­თა­შო­რი­სო სან­ქცი­ე­ბი და­უ­წეს­და. რუ­სუ­ლი ბიზ­ნე­სი მი­ლი­არ­დო­ბით დო­ლარს კარ­გავს. გა­უ­ფა­სურ­და ქვეყ­ნის ეროვ­ნუ­ლი ვა­ლუ­ტა, რუბ­ლი. რო­გორ აი­სა­ხა სან­ქცი­ე­ბი ად­გი­ლობ­რივ მო­სახ­ლე­ო­ბა­ზე ამის გარ­კვე­ვა მოს­კოვ­ში მცხოვ­რებ ქარ­თვე­ლებ­თან ვცა­დეთ.

დიტო კი­ლა­სო­ნია: მოს­კოვ­ში სან­ქცი­ე­ბის შემ­დეგ ეკო­ნო­მი­კუ­რად ძა­ლი­ან გარ­თულ­და ვი­თა­რე­ბა. ყო­ველ დღე მა­ტუ­ლობს ფა­სე­ბი. გა­ორ­მაგ­და შა­ქა­რის, წი­წი­ბუ­რას, მა­კა­რო­ნის, მა­რი­ლის, ბრინ­ჯის და ა.შ. სა­ფა­სუ­რი. გან­სა­კუთ­რე­ბით ომის პირ­ველ დღე­ებ­ში იყო პა­ნი­კა, უცებ და­ცა­რი­ელ­და დახ­ლე­ბი, ხალ­ხმა სურ­სა­თის მა­რა­გე­ბის შექ­მნა და­ი­წყო. ახლა მა­ღა­ზი­ებ­ში პრო­დუქ­ტე­ბი კია, მაგ­რამ ფა­სე­ბია ძა­ლი­ან მა­ღა­ლი. გან­სა­კუთ­რე­ბით დიდი მო­თხოვ­ნა შა­ქარ­ზეა, რაც მა­ღა­ზი­ა­ში ხან არის, ხან – არ არის. რომ შე­მო­ი­ტა­ნენ, ეგ­რე­ვე ყი­დუ­ლო­ბენ. ტან­საც­მლის ბრენ­დე­ბი­დან თით­ქმის ყვე­ლა გა­ვი­და რუ­სე­თი­დან. ყვე­ლა ბრენ­დუ­ლი მა­ღა­ზია და­ი­ხუ­რა. სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­თან წვდო­მის პრობ­ლე­მაა. “ფე­ის­ბუ­ქი”, “ინ­სტაგ­რა­მი”, “იუ­თუ­ბი” გა­თი­შუ­ლია. ზოგ­ჯერ “ვო­ცაპ­ზეც” ჭირს და­რეკ­ვა. “ვა­ი­ბე­რი” ხში­რად არ იხ­სნე­ბა. ძა­ლი­ან გარ­თუ­ლე­ბუ­ლია ზო­გა­დად ინ­ტერ­ნეტ­კავ­ში­რი. რუ­სუ­ლი რუბ­ლი ძა­ლი­ან გა­უ­ფა­სუ­რე­ბუ­ლია. 1000 დო­ლარ­ში გა­დამ­ცვლე­ლი ჯი­ხუ­რე­ბი 80 000 რუბლს გაძ­ლე­ვენ, მაგ­რამ შენ რომ გინ­და დო­ლა­რის ყიდ­ვა, ვერ ყი­დუ­ლობ, ჯი­ხუ­რე­ბი არ ყი­დი­ან დო­ლარს. არის დო­ლა­რის ბირ­ჟა და იქ 1000 დო­ლა­რი რომ იყი­დო, და­ახ­ლო­ე­ბით, 140 000 -150 000 რუბ­ლი უნდა გა­და­ი­ხა­დო. ომის და­წყე­ბამ­დე 1000 დო­ლა­რი 70 000 რუბ­ლი ღირ­და, კურ­სი გა­ორ­მა­გე­ბულ­ზე მე­ტია. ხორ­ცის, თევ­ზის ფასი ფაქ­ტობ­რი­ვად, გა­სამ­მაგ­და და ყო­ველ­დღი­უ­რად მა­ტუ­ლობს. უნდა ნა­ხოთ, რო­გორ ით­ვლი­ან აკან­კა­ლე­ბუ­ლი ხე­ლით მო­ხუ­ცე­ბი ხურ­დას და გრა­მო­ბით ყი­დუ­ლო­ბენ პრო­დუქ­ტებს.

“მერ­სე­დე­სი” მყავს და ამ მან­ქა­ნის ზეთი 3000 რუბ­ლი ღირ­და, ახლა რომ დამ­ჭირ­და, 8000 რუბ­ლად ვი­ყი­დე, ეს მა­რა­გე­ბი დამ­თავ­რდე­ბა და მერე, ალ­ბათ, უფრო მეტი პრობ­ლე­მა შეგ­ვექ­მნე­ბა. რე­ზერ­ვე­ბის ამო­წურ­ვის შემ­დეგ დე­ფი­ცი­ტი იქ­ნე­ბა და სა­კი­თხა­ვია, მერე ფა­სე­ბი რა იქ­ნე­ბა…

– თა­ვად მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის გან­წყო­ბა რო­გო­რია?

– ასა­კოვ­ნე­ბი ვინც არი­ან, ძი­რი­თა­დად ტე­ლე­ვი­ზორს უყუ­რე­ბენ და იქ სულ დე­ზინ­ფორ­მა­ცი­ას უს­მე­ნენ. მო­ხუ­ცე­ბის­გან ხში­რად გა­ი­გებთ, პუ­ტინს სხვა გზა არ ჰქონ­და, – ომი რომ არ და­ე­წყოო, მოკ­ლედ, იმას იმე­ო­რე­ბენ, რა­საც უს­მე­ნენ ტე­ლე­ვი­ზორ­ში. აქ უკ­რა­ი­ნა­ში გარ­დაც­ვლი­ლებ­ზე არა­ფერს ამ­ბო­ბენ. მა­რი­უ­პო­ლის თე­ატ­რი რომ და­ი­ბომ­ბა, აქ თქვეს, – “აზო­ვის ბა­ტა­ლი­ონ­მა” და­ნაღ­მა იქა­უ­რო­ბა და აა­ფეთ­ქა ხალ­ხით სავ­სე თე­ატ­რიო… ყვე­ლა­ფერს უკ­რა­ი­ნე­ლებს აბ­რა­ლე­ბენ. მუდ­მი­ვად ის­მის, რომ ეს არის სპე­ცო­პე­რა­ცია. ამ დღე­ებ­ში მო­ვის­მი­ნე, – უკ­რა­ი­ნე­ლებ­მა ჩა­მო­აგ­დეს კა­სე­ტუ­რი ბომ­ბი, ჩვენ ვე­ცა­დეთ ამის გა­ნე­იტ­რა­ლე­ბა, მაგ­რამ ბო­ლომ­დე ვერ შევ­ძე­ლით და 25 ადა­მი­ა­ნი და­ი­ღუ­პაო. მოკ­ლედ, ტე­ლე­ვი­ზო­რის ყუ­რე­ბას აზრი არ აქვს. არც ვუს­მენ.

ტე­ლე­ვი­ზი­ის ეთერ­ში რომ შე­ვარ­და ბა­ნე­რით რე­დაქ­ტო­რი, ის ცი­ხი­დან რომ გა­მო­უშ­ვეს, ესეც არა­ვის უთ­ქვამს. ით­ქვა მხო­ლოდ, რომ ის და­ა­კა­ვეს.

– ომის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო მი­ტინ­გე­ბი ისევ იმარ­თე­ბა?

– თით­ქმის ყო­ველ­დღე იმარ­თე­ბა მი­ტინ­გე­ბი, მაგ­რამ ეს არ არის ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ა­ნი. მა­შინ­ვე აკა­ვე­ბენ აქ­ცი­ის მო­ნა­წი­ლე­ებს. იქვე დგას პო­ლი­ცი­ის და “როსგვარ­დი­ის” მან­ქა­ნე­ბი, პირ­და­პირ მი­ათ­რე­ვენ მან­ქა­ნებ­ში და ძი­რი­თა­დად, 15-დღი­ან ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ულ პა­ტიმ­რო­ბას უს­ჯი­ან. ეტყო­ბა პუ­ტინს მარ­თლა ეგო­ნა, რომ ორ დღე­ში დამ­თავ­რდე­ბო­და ეს ომი, მაგ­რამ ვხე­დავთ რა ხდე­ბა. მო­სახ­ლე­ო­ბა ითხოვს, რომ სო­ცი­ა­ლუ­რად და­უც­ველ ოჯა­ხებს გა­უ­ზარ­დონ შემ­წე­ო­ბა, ასე­ვე პენ­სი­ო­ნე­რებს პენ­სია. ძა­ლი­ან რთუ­ლი ვი­თა­რე­ბაა. ბან­კე­ბი­დან პირ­ველ დღე­ებ­ში და­ნა­ზო­გი უამ­რავ­მა ადა­მი­ან­მა გა­მო­ი­ტა­ნა, უზარ­მა­ზა­რი რი­გე­ბი იდგა. სეს­ხებს თუ ადრე თა­ვი­სუფ­ლად გას­ცემ­დნენ და აქეთ გეხ­ვე­წე­ბოდ­ნენ, ახლა ასე არ არის. ბიზ­ნე­სის­თვის ყვე­ლა­ზე მაქ­სი­მუ­მი შე­იძ­ლე­ბა 5 მი­ლი­ონ რუბ­ლამ­დე მოგ­ცენ 15 პრო­ცენ­ტში, მაგ­რამ ასე­თი პი­რო­ბით: ეს თან­ხა უკან ერთ წე­ლი­წად­ში უნდა და­აბ­რუ­ნო, თან ამა­საც ყვე­ლას არ აძ­ლე­ვენ.

რაც არ უნდა გა­მარ­თუ­ლი ბიზ­ნე­სი გქონ­დეს, შე­იძ­ლე­ბა უარი გი­თხრან.

– რო­გორ ფიქ­რობთ, შე­იძ­ლე­ბა რუ­სეთ­ში მას­შტა­ბუ­რი აქ­ცი­ე­ბი და­ი­წყოს და ხალ­ხი მა­სობ­რი­ვად ქუ­ჩა­ში გა­მო­ვი­დეს?

– მი­ტინ­გე­ბი ყო­ველ დღეა კრემ­ლის წინ, მაგ­რამ, არა მგო­ნია, ამან მას­შტა­ბუ­რი სახე მი­ი­ღოს. აქ ხალ­ხი სრუ­ლი ტე­რო­რის ქვეშ ცხოვ­რებს, ძა­ლი­ან ეში­ნი­ათ მი­ტინგზე გას­ვლის და ამ ფორ­მით პრო­ტეს­ტის. დიდი ჯა­რი­მე­ბია არა­სან­ქცი­რე­ბუ­ლი მი­ტინ­გე­ბის­თვის. პო­ლი­ცია და “როსგვარ­დია” მაქ­სი­მა­ლუ­რად აკონ­ტრო­ლებს ყვე­ლა­ფერს… ჩემი მე­გო­ბა­რია, სპორ­ტსმე­ნე­ბის ექი­მია და იმან მი­თხრა, რომ იმ­დე­ნი დაჭ­რი­ლია ჩა­მოყ­ვა­ნი­ლი, რომ მოს­კო­ვის სამ­ხედ­რო ჰოს­პიტ­ლებ­ში ად­გი­ლე­ბი აღარ არის, სპე­ცი­ა­ლუ­რად ათა­ვი­სუფ­ლე­ბენ სა­მო­ქა­ლა­ქო კლი­ნი­კე­ბის შე­ნო­ბებს და იქ შეჰ­ყავთ უკ­რა­ი­ნი­დან ჩა­მოყ­ვა­ნი­ლე­ბი. სამ­ხედ­რო ვერ­ტმფრე­ნე­ბით ჩა­მოჰ­ყავთ დაჭ­რი­ლე­ბი. გარ­დაც­ვლი­ლებ­ზე ინ­ფორ­მა­ცი­ას აქ ვერ გა­ი­გებ. ამა­ზე არა­ვინ არა­ფერს ამ­ბობს. რაც ცხედ­რებ­ზე გა­მი­გია ისაა, რომ ცხედ­რე­ბის ნა­წილს სპე­ცი­ა­ლურ მან­ქა­ნებ­ში ანად­გუ­რე­ბენ და გარ­დაც­ვლილ­თა რა­ო­დე­ნო­ბას ასე მა­ლა­ვენ, რომ პა­ნი­კა არ იყოს…

ბოლო დროს ბევ­რმა სა­მუ­შა­ოდ ჩა­მო­სულ­მა ადა­მი­ან­მა და­ტო­ვა მოს­კო­ვი. ბევ­რი ქარ­თვე­ლი წა­ვი­და, რად­გან ხელ­ფას­ზე მუ­შა­ო­ბა უკვე აზრს კარ­გავს.

ძვე­ლი სპორ­ტსმე­ნი ვარ და ძა­ლი­ან მიყ­ვარს სპორ­ტი. მარ­ტო ამ კუ­თხით და­წე­სე­ბუ­ლი სან­ქცი­ე­ბი არის კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი. წლი­დან წლამ­დე სპორსტმე­ნე­ბი ჩემ­პი­ო­ნა­ტე­ბის, ოლიმ­პი­ა­დე­ბის მო­ლო­დინ­ში არი­ან და ახლა, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ამის გა­რე­შე რჩე­ბი­ან. ძა­ლი­ან ნერ­ვი­უ­ლო­ბენ სპორ­ტსმე­ნე­ბი, მაგ­რამ ხმის ამო­ღე­ბა­საც აზრი არ აქვს. ამ ქვეყ­ნი­დან ნელ-ნელა ყვე­ლა წავა.

ნა­ნუ­ლი სი­ლა­გა­ვა: აფხა­ზე­თი­დან დევ­ნი­ლი ვარ. წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვცხოვ­რობ­დი. იქ რომ ვე­რა­ნა­ი­რი პი­რო­ბე­ბი ვერ შე­ვიქ­მე­ნით, იძუ­ლე­ბუ­ლე­ბი გავ­ხდით რუ­სეთ­ში წა­მოვ­სუ­ლი­ყა­ვით. ბავ­შვე­ბი მა­შინ პა­ტა­რე­ბი იყ­ვნენ და ურ­თუ­ლე­სი დღე­ე­ბი გა­მო­ვი­ა­რეთ. წის­ქვი­ლის ქვა არ დატ­რი­ა­ლე­ბუ­ლა ჩვენს თავ­ზე, და­ნარ­ჩე­ნი ყვე­ლა­ფე­რი ვნა­ხეთ. წლე­ბია მოს­კოვ­ში ვცხოვ­რობთ, მა­ნამ­დე როს­ტო­ვის ერთ-ერთ სო­ფელ­ში ვი­ყა­ვით, სა­ქო­ნე­ლი გვყავ­და, ყველს ვა­კე­თებ­დით და იმას ვყიდ­დით. მერე სა­სა­დი­ლო გავ­ხსე­ნით და მთე­ლი ოჯა­ხი იქ ერ­თმა­ნეთს ვეხ­მა­რე­ბო­დით. 15 წე­ლია მოს­კოვ­ში გად­მო­ვე­დით სა­ცხოვ­რებ­ლად, ქარ­თუ­ლი სამ­ზა­რე­უ­ლო გა­ვა­კე­თეთ, თო­ნის პურს ვა­ცხობთ. ერთი სი­ტყვით სულ შრო­მა­ში ვართ. აქ ბი­ნაც ვი­ყი­დეთ და ახლა ვხვდე­ბი, კი­დევ ერთხელ მოგ­ვი­წევს ცხოვ­რე­ბის თა­ვი­დან და­წყე­ბა. მარ­თლა და­ვი­ღა­ლე, უკვე ასაკ­შიც ვარ. არც ის ვიცი, მო­ვეს­წრე­ბი თუ არა აფხა­ზეთ­ში დაბ­რუ­ნე­ბას. ძა­ლი­ან მტკი­ვა უკ­რა­ი­ნის ომი და იქ არ­სე­ბუ­ლი სი­ტუ­ა­ცი­ით დათ­რგუ­ნუ­ლე­ბი ვართ. იქ ბევ­რი ნა­თე­სა­ვი მყავს. ბი­ცო­ლა მყავ­და უკ­რა­ი­ნე­ლი. ბი­ძა­ჩე­მის ოჯა­ხი აფხა­ზე­თის ომის შემ­დეგ იქ ცხოვ­რობ­და. ხარ­კოვ­ში აი­წყვეს თა­ვი­დან ცხოვ­რე­ბა, რეს­ტო­რა­ნი ჰქონ­დათ, იქ იყ­ვნენ ყვე­ლა­ნი. ახლა ხარ­კო­ვი მი­წას­თან გას­წო­რე­ბუ­ლია და ჩე­მებ­მა ძლივს გა­მო­აღ­წი­ეს სამ­შვი­დო­ბოს. ლვოვ­ში ჰყავთ ნა­თე­სა­ვი და იქ აფა­რე­ბენ თავს. თუმ­ცა არა­ვინ იცის, იქაც რა მოხ­დე­ბა, იქაც და­ი­წყეს ბომ­ბე­ბის ჩაყ­რა. დე­ი­დაშ­ვი­ლი დნეპ­რო­პეტ­როვ­სკში მყავს. სა­ერ­თოდ ბევ­რი მე­გო­ბა­რი მყავს, რომ­ლებ­თა­ნაც უკ­რა­ი­ნა­ში ჩავ­დი­ო­დი ხში­რად. ჩემი მეჯ­ვა­რეც იქ ცხოვ­რობს, ომობს ახლა. ძა­ლი­ან ვღე­ლავ მას­ზე და აბ­სო­ლუ­ტუ­რად, გა­მი­ახ­ლდა ის, რაც ჩვენ გა­მო­ვი­ა­რეთ. სა­ში­ნელ ამ­ბებს მიყ­ვე­ბი­ან. რო­გორ უნდა გა­ი­მე­ტო მარ­თლმა­დი­დე­ბე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბი, შენი მოძ­მე ერი ასე, ვერ გა­მი­გია. იქ ხომ უამ­რა­ვი რუსი ცხოვ­რობს, აქ ტე­ლე­ვი­ზორს ვერ ვუ­ყუ­რებ, პრო­პა­გან­და მუ­შა­ობს და რე­ა­ლურ ამ­ბებს ვერ მო­ის­მენ. ინ­ფორ­მა­ცი­უ­ლი ვა­კუ­უ­მია. მოს­კოვ­ში ფა­სე­ბი გა­ორ­მაგ­და, დო­ლა­რი გაქ­რა, ყვე­ლა უცხო­უ­რი კომ­პა­ნია გა­ვი­და ქვეყ­ნი­დან, მა­ღა­ზი­ე­ბი ერ­თმა­ნე­თის მი­ყო­ლე­ბით იხუ­რე­ბა. არ ვიცი, ასე რო­დამ­დე გაგ­რძელ­დე­ბა…