2008 წლის ომის შემდეგ 9 წელი გავიდა, სოფელ წეროვანში 5000-მდე დევნილი ცხვრეობს, მათი მონათხრობიდან ჩანს, რომ ცხოვრების პირობები უარესდება, დასახლებაში თითქმის ყველა მეორე ოჯახში არავინ მუშაობს და დევნილობის გასამრჯელოს იმედად არიან, ან ოჯახს მხოლოდ ერთი ადამინი ინახავს. წეროვანში მცხოვრები დევნილები ძირთიადად ცხინვალის რაონის სოფელ ძარძემიდან, თამარაშენიდან, ქემერტიდან და ახალგორიდან არიან. უმრავლესობამ საცხოვრებელი ადგილი 2008 წლის 8 აგვისტოს დატოვა.
80 წლის ანზორი ბაბუ იხსენებს ომის ღამეს…
წეროვანში სოფლის მეურნეობის მიზნით დასამუშავებელი მიწები არ არსებობს, დევნილები თვითნებურად ითვისებენ კერძო მიწებს, შემდეგ ინაწილებენ და ამუშავებენ, რომ ოჯახისთვის საკმარი პროდუქტი მაინც მოიყვანონ. თუმცა, უმეტესობას ეს შესაძლებლობა არ ააქვს მიწების სიმცირის გამო . გადასახადებზე შეღავათები აღარ აქვთ. დასაქმების დონე დაბალია.
ახალგაზრდები წეროვანიდან…
სკოლის ავტობუსი.
ეს ერთი ოთახი სოფლის საავადმყოფოა.
ეს კი სასწრაფოა.
წეროვანში ერთი სკოლა და საბავშვო ბაღია. სკოლაში შესვლა მოვახერხეთ. თუმცა, ფოტოებისა და ვიდეოს გადაღების ნება არ დაგვრთეს და არც ბავშვებთან გაგვასაუბრეს. დირექტორის ნებართვა იყო საჭირო, რომელიც გამოცდაზე იმყოფებოდა და ჩვენთვის არ ეცალა. რაც შეეხება საბავშვო ბაღს, თანამშრომლები კითხვებზე მპასუხობდნენ. მშობლებთან გასაუბრებაც მოვახერხე:
„ბაღის კვებას არ ვუჩივით, ბავშვებსაც კარგად ექცევიან, კარგი პირობებია, თუმცა ზოგადად სოფელში ბევრი პრობლეემაა. ზოგი მხოლოდ დევნილების დახმარებას შესჩერებია სხვა შემოსავალი არ აქვს. ხალხი დაძაბული და გაუბედურებულია ისედაც ამდენი რაღაც გამოვიარეთ აქაც წესიერი პირობები არ არის, სამსახურს ვერ იშოვი. ზოგი დადის თბილისში მუშაობს და უკეთესად არიან, მაგრამ ყველას ეს არ შეუძლია“ – 35 წლის მარინა
სკოლიდან 10 წუთის სავალზე ვიწრო ქუჩა შედიოდა, შესასვლელიდანვე ჩანდა ქოხები, რომლებსაც თითქმის დანგრეული ეზო ჰქონდა. გზას გავუყევი, რამდენიმე მოსახლესთან გასაუბრება ვცადე, მაგრამ სურვილი არ ჰქონდა. როგორც გამოვარკვიე ამ ქუჩაზე ძირითადად სოფელ თამარაშენიდან წამოსული დევნილები ცხოვრბდნენ. 10 წუთი მივუყვებოდი ქუჩას, ხალხი ცივი სახით მიყურებდა მეგონა,რომ ვერავის ჩავწერდი. ამ დროს მარცხენა მხარეს ქალბატონი დავინახე ეტლში იჯდა. მივედი ჯერ მივესალმე, გამიღიმა და რაღაც იმედი გამიჩნდა,რომ საუბარს შევძლებდი. ჩამოვჯექი და მაშინვე დამიწყო თავისი ისტორიის მოყოლა.
„ვცხოვრობდი სოფელ თამარაშენში, მე თვითონ ოსი ვარ, მეუღლე ქართველი მყავდა, ერთი ბიჭი მყავდა და ორი გოგო. ჩემი ბიჭი ერთი კვირის წინ გახდებოდა 27 წლის. 1993 წელს თბილისიდან მოდიოდა თამარაშენში, გზაში მომიკლეს წარმოიდგინეთ დედა ოსი და ოსებმა შვილი მომიკლეს. მე ინვალიდი გავხდი მეუღლე დამეღუპა 2008 წლის ომის დროს. ერთი წლი წინ ფეხი მომაჭრეს, ოჯახში ყველა უმუშევარი ვართ, ჩემმა ქალიშვილებმა უმაღლესი დაამთავრეს, მაგრამ სამსახურს ვერ პოულობენ.ჩემს პენსიას შევყურებთ. 2014 წლამდე მქონდა მარჩენალ დაკარგულის დახმარება. მერე ისიც მომხსნეს, 1993 წელი, როვა შვილი დავკარგა ომად არ იყო გამოცხადებული და მიზეზად ეს დამისახელეს. დახმარება წელიწადში სულ 200 ლარი იყო, მაგრამ წამლებში მადგებოდა. ახლა ვარ ასე…“
- ქალბატონი ეთერი. წარმოშვებით ოსი. მეუღლე ქართველი ყავდა კობერიძე.18 წლის ბიჭი ოსებმა ქართველობის გამო მოუკლეს. 2008 წელის ომის დროს ქმარი დაკარგა. ერთი წლის წინ ფეხი მოაჭრეს.
ჩემთვის ძალიან მძიმე იყო ამ ქალბატონთან საუბარი, თვალები ცრემლებით მევსებოდა და თან ვცდილობდი არ მეჩვენებინა, ნერწყვსაც ვერ ვყლაპავდი, დაბნეული ვიდექი არ ვიცოდი რა მექნა მენუგეშა, მეტირა, არ შემემჩნია. ამ დროს ძალიან ძნელია ობიექტურად შეხედო ამბავს. საბოლოოდ ქალბატონ ეთერს ჯანმრთელობა ვუსურვე და წამოვედი. გავიფიქრე, რომ ძალიან მინდოდა ისევ დავბრუნებულიყავი აქ და მცირედით მაინც დავხმარებოდი, მაგრამ ჯერჯერობით ვერ მოვახერხე. გზა გავაგრძელე, ორი სახლის იქით ეზოში რამდენიმე ადამიანი იჯდა, საუბრობნენ. მივედი ჩემი თავი გავაცანი და ვთხოვე თუ შეეძლოთ მოუეყოლათ როგორ ცხოვრობენ რა უჭირთ რა ულხინთ, გაეხსენებინათ 2008 წლის აგვისტო. ამ დროს ერთი შუახნის მამაკაცმა გამოიჩინა ინიციტივა გამეცნო და მაშინვე მითხრა, რომ სანამ ისტორიას მომიყვებოდა თუ შეეძლო სამსახურის პოვნაში დავხმარებოდი, მაშინ მივხვდი, რომ ამ ადამინებს მართლა ძალიან სჭირდებათ გვერდით დგომა, ხშირი სტუმრობა მთავრობიდან სხვა სექტორებიდან ,მოსმენა გააზრება და ისეთი მოქმედება, რაც დევნილებს შესაძლებლობას მისცეს მეტად დასაქმებულები გახდნენ.
- 45 წლის გივი ლომიტაშვილი მარტო ცხოვრობს,ოჯახი 1993 წელს გივის მის თვალწინ დედა და ძმა წამებით სახლის ბაღში მოუკლეს. მთელი ცხოვრება ომში გაატარა. 2008 წელის 11 აგვისტოს ტყით წამოვიდა თამარაშენიდან. ახლა ცდილობს, რაიმე სამსახური იპოვოს, მაგრამ მცდელობა უშედეგოა, დევნილთა დახმარების გარდა სხვა შემოსავალი არ გააჩნია.
საბოლოოდ, წეროვანში ხალხი იმ იმედით ცხვრობს, რომ ერღ დღეს ისევ შეძლებენ საკუთარ კუთხეში გაღვიძებას…
სტატიაზე იმუშავა ანი ლორიამ
კომენტარები